NOS Nieuws (RSS Feed)

Public Key

npub1vnzjfng4cj0necgtsfzthm6cduu85j89hfmdfrn3amx7plgqau3qll24lh

NIP-05 Address

Profile Code

nprofile1qqsxf3fye52uf8euuy9cy39maavx7wr6frjm5ak53ec7an0ql5qw7gspz4mhxue69uhkummnw3ezuerpw3sju6rpw4esz9nhwden5te0wfjkccte9ec8y6tdv9kzumn9ws8rty80

Publishing to

nostr.data.haus

relay.primal.net

relay.noswhere.com

Author Public Key

npub1vnzjfng4cj0necgtsfzthm6cduu85j89hfmdfrn3amx7plgqau3qll24lh

Show more details

Last Notes

2024-09-07 12:18:56

Wilders ontmoet Zelensky: 'Corruptie besproken'
PVV-leider Wilders heeft de Oekraïense president Zelensky ontmoet. Op X plaatste Wilders een selfie van hem en Zelensky. "Ik had net een ontmoeting met de president van Oekraïne over de vreselijke oorlog in zijn land en de steun van Nederland", schrijft Wilders.
"Maar we spraken ook over de corruptie in Oekraïne, de kans op vrede en de voorwaarden daarvoor, de kwestie Nord Stream en de Oekraïense mannen die in Nederland verblijven in plaats van te helpen in Oekraïne." Hij sluit zijn bericht af met een bedankje aan Zelensky.
De PVV-leider zegt niet waar de ontmoeting plaatsvond, maar waarschijnlijk was dat in Italië. Zowel Wilders als Zelensky staat op de gastenlijst van een economische conferentie in Cernobbio, aan het Comomeer.
Zelensky sprak daar ook met de Italiaanse premier Meloni, meldt hij op sociale media. Het ging volgens hem onder meer over een vredesplan.
Maandag bracht premier Schoof een bezoek aan Oekraïne, waar hij de Oekraïense president ontmoette. Schoof zegde "blijvende steun en betrokkenheid" toe. Wilders vroeg kort na het bezoek van de premier of Schoof ook de "hardnekkige corruptie" in het land met Zelensky had besproken.
Drones en beschietingen
Ondertussen zijn boven Oekraïne vannacht tientallen drones uit de lucht gehaald. Volgens de Oekraïense luchtmacht werden in totaal 67 drones afgevuurd door Rusland. 58 drones werden neergeschoten en nog eens 3 werden vernietigd door elektronische verdedigingssystemen.
Persbureau Reuters meldt dat een drone is neergekomen buiten het Oekraïense parlement in Kyiv, de Verchovna Rada. De Oekraïense parlementaire persdienst bevestigde dat er dronefragmenten zijn gevonden, maar zei dat er geen slachtoffers waren en geen schade aan het parlementsgebouw.
De laatste dagen is het aantal langeafstandsaanvallen in Oekraïne toegenomen. Bij een raketaanval dinsdag op een militaire academie en ziekenhuis in de stad Poltava kwamen volgens de Oekraïense autoriteiten 55 mensen om en raakten 328 anderen gewond.
Vanochtend kwam het bericht dat drie mensen zijn gedood door Russische beschietingen op de stad Kostjantynivka in Oost-Oekraïne. De slachtoffers zijn in de leeftijd van 24 tot 69 jaar. Ook raakten een flatgebouw met meerdere verdiepingen, een administratief gebouw en een winkel beschadigd bij de beschietingen.
https://cdn.nos.nl/image/2024/09/07/1133219/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2536220

2024-09-02 12:32:40

14 jaar geëist tegen Pakistaan die opriep tot moord op Wilders
Het Openbaar Ministerie heeft 14 jaar gevangenisstraf geëist tegen een Pakistaanse haatprediker vanwege oproepen om PVV-leider Wilders te vermoorden. De verdachte, de 56-jarige mullah Muhammed Ashraf Jalali, was niet in de rechtszaal; hij zit in Pakistan.
Wilders deed meerdere keren aangifte tegen Jalali, die zijn volgelingen heeft opgeroepen Wilders te onthoofden of op te hangen. Op de zitting vertelde hij over de impact die de doodsbedreigingen hebben op zijn leven. Hij bedankte de rechters dat het proces in de extra beveiligde rechtbank op Schiphol plaatsvindt.
De PVV-leider voerde uitgebreid het woord en vertelde hoe hij al jaren wordt beveiligd. "In 2004 ben ik door agenten met mitrailleurs uit mijn woning in Venlo gehaald en ik ben er sindsdien nooit meer terug geweest. Mijn vrouw en ik hebben in die jaren in safehouses, gevangenissen, kazernes en politiebureaus gewoond om maar veilig te zijn."
In de zaak staat nog een Pakistaan terecht, de 29-jarige Saad Hussain Rizvi. Hij is de leider van de extremistische partij Tehreek-e-Labaik Pakistan (TLP). Het OM komt vanmiddag met de eis tegen hem.
Cartoonwedstrijd
Vorig jaar werd een andere Pakistaan in Nederland veroordeeld tot 12 jaar cel, nadat hij in 2018 in Nederland was opgepakt voor het beramen van een moordaanslag op Wilders.
In datzelfde jaar waren er massale protesten in Pakistan tegen een cartoonwedstrijd van Wilders over de profeet Mohammed. De protesten waren geïnitieerd door de radicaal-islamitische TLP.
De Pakistaan werd door de rechtbank in Den Haag schuldig bevonden aan een poging tot uitlokking van moord op Wilders, opruiing en bedreiging.
'Intensieve gesprekken'
De twee Pakistanen die nu terechtstaan zijn nog in Pakistan. Nederland heeft geen uitleveringsverdrag met dat land; pogingen van Nederland om de Pakistaanse autoriteiten alsnog te bewegen tot uitlevering heeft tot nu toe niks opgeleverd.
Het kabinet zegt de zaak aanhangig te blijven maken. Volgens de ministeries van Buitenlandse Zaken en Justitie en Veiligheid zijn er "intensieve gesprekken" met de Pakistaanse autoriteiten gevoerd "over het belang dat Nederland hecht aan deze zaak", zonder resultaat. Op de Algemene Vergadering van de VN in New York, die volgende week begint, wil Nederland Pakistan opnieuw aanspreken.
https://cdn.nos.nl/image/2024/09/02/1131224/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2535521

2024-09-02 12:27:48

Helft van de leerlingen poept niet of bijna nooit op school
De helft van de leerlingen op basis- en middelbare scholen gaat nooit of bijna nooit op school naar het toilet om te poepen. Ze vinden de toiletten vaak te vies of zijn bang dat andere kinderen hen kunnen horen of ruiken, blijkt uit onderzoek van de Maag Lever Darm Stichting.
De Maag Lever Darm Stichting vroeg 1000 kinderen tussen de 8 en 16 jaar naar hun toiletgebruik op school. De meeste kinderen (91%) gaven aan wel naar de wc te gaan om te plassen, maar ruim 60 procent houdt hun behoefte weleens op als ze moeten poepen.
"De wc's hebben vaak van die klapdeurtjes waar je onderdoor kunt kijken en dat geeft geen privacy", zegt directeur Mariël Croon. Ook hebben kinderen last van het taboe rond poepen en schamen ze zich. "Een andere reden die genoemd wordt is dat er op wc's op school wordt gerookt of gevaped."
Buikklachten
Van de leerlingen die hun ontlasting ophouden krijgt 43 procent buikklachten. "Bij een deel is het zelfs zo ernstig dat ze daarvoor naar een dokter moeten. Daar zijn we wel van geschrokken", zegt Croon in het NOS Radio 1 Journaal.
Kinderarts Marc Benninga van het Emma Kinderziekenhuis ziet regelmatig kinderen die klachten hebben omdat ze op school niet poepen. "Ze hebben een opgeblazen gevoel, buikpijn of gaan moeilijker naar het toilet omdat de ontlasting harder wordt." Ernstige verstopping kan daarnaast ook leiden tot incontinentie voor ontlasting.
Benninga schat dat tussen de 50.000 en 100.000 kinderen last hebben van verstopping. "Ik zit letterlijk de hele met mijn neus in de stront omdat er zoveel kinderen zijn met obstipatie", zegt de arts van het Kinderbuikcentrum. Dat een deel van die kinderen klachten heeft omdat ze op school niet naar de wc gaan, noemt Benninga "alarmerend".
Volwassenen
Of het probleem ook speelt onder volwassenen is niet bekend. "We hebben het onderzoek nu niet doorgetrokken naar werkenden, maar we weten dat het taboe rond poepen er altijd is", zegt Croon van de Maag Lever Darm Stichting. "Over het algemeen is er bij toiletten in bedrijven wel meer privacy en worden de wc's daar een aantal keer per dag schoongemaakt."
"Op scholen gaan tientallen tot honderden kinderen per dag naar zo'n wc. Het schoonmaken gebeurt meestal alleen 's avonds. Dat is volgens Croon veel te weinig. "En het feit dat kinderen een dokter moeten opzoeken omdat de wc's niet schoon genoeg zijn, is best ernstig."
De Maag Lever Darm Stichting roept schoolbesturen, gemeenten en het ministerie van Onderwijs op om te zorgen voor schone, veilige en besloten wc's. Benninga pleit ook voor maatregelen voor een "veilige poepomgeving", maar zegt dat kinderen zelf ook iets kunnen doen: "Ze moeten een beetje hygiënischer zijn. Als zij een puinhoop achterlaten op het toilet, dan kan je begrijpen dat de volgende er geen zin in heeft om in die stank of in die rommel zijn behoefte te gaan doen."
https://cdn.nos.nl/image/2024/09/02/1131222/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2535520

2024-08-26 13:49:52

Doden en tientallen vermisten na dambreuk in Sudan
In het noordoosten van Sudan zijn tientallen mensen vermist geraakt door overstromingen als gevolg van een dambreuk na zware regenval. Zeker vier mensen zijn overleden, maar gevreesd wordt voor veel meer slachtoffers. Een lokale functionaris sprak van zeker zestig doden.
In de staat Rode Zee, die grenst aan de gelijknamige zee, zijn huizen in de buurt van de Arbaat-dam onder water gelopen. Hulpdiensten zijn naar het gebied gestuurd om mensen te redden die naar hogergelegen gebieden zijn gevlucht en daar vast zijn komen zitten.
Volgens het hoofd van het waterbeheer is de schade aanzienlijk. Het stuwmeer bij de Arbaat-dam voorzag de bevolking van drinkwater.
Land in oorlog
De dam ligt op 40 kilometer ten noorden van Port Sudan, een kuststad waar veel topfunctionarissen in het land naartoe zijn gevlucht nadat in april 2023 een burgeroorlog was uitgebroken tussen het regeringsleger en de paramilitaire Rapid Support Forces (RSF).
Door de oorlog is de civiele infrastructuur verwoest, net als het toch al gebrekkige zorgsysteem. Naar schatting tienduizenden mensen zijn omgekomen en ruim tien miljoen mensen zijn op de vlucht geslagen voor het geweld. Meer dan de helft van de bevolking van ruim 25 miljoen mensen heeft dringend humanitaire hulp nodig.
De bevolking wordt verder bedreigd door een cholera-uitbraak, die wordt aangewakkerd door overstromingen en slechte sanitaire voorzieningen. Op 12 augustus stelde de Wereldgezondheidsorganisatie de uitbraak vast. Sindsdien steeg het aantal besmettingen naar 650 en het aantal sterfgevallen naar 28, verdeeld over vijf staten.
Hulpgoederen
Vorige week kwamen voor het eerst sinds februari hulpgoederen de staat Darfur binnen, via de stad Adré in het oosten van buurland Tsjaad. Lang werd de grens dichtgehouden door het regeringsleger, omdat de RSF-militie het grootste deel van Darfur in handen heeft. De regering zegt de grensovergang drie maanden open te houden om meer voedselhulp het land in te krijgen.
Uit een rapport van een internationale organisatie bleek onlangs dat zo'n 500.000 bewoners van vluchtelingenkamp Zamzam in het noorden van Darfur honger lijden. De humanitaire hulpcommissie van de regering ontkende daarna stellig dat in het kamp sprake is van hongersnood.
Onze correspondent sprak vorig jaar in een vluchtelingenkamp met mensen uit Darfur, die vertelden over de verschrikkingen daar:
https://cdn.nos.nl/image/2024/08/26/1128446/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2534651

2024-08-20 18:29:41

Man die vrouwen Utrecht belaagde verdacht van poging tot ontvoering en mishandeling
De man die vrijdagavond werd aangehouden voor het belagen van vrouwelijke fietsers in Utrecht, wordt verdacht van twee pogingen tot ontvoering en mishandeling. Mogelijk had de man een seksueel motief, bevestigt het Openbaar Ministerie.
Het OM wil ook "poging tot het plegen van een seksueel misdrijf" aan de verdenking toevoegen. "Dat is het vermoedelijke motief voor het van de fiets trekken van deze vrouwen", aldus de woordvoerder.
De rechter-commissaris heeft het voorarrest van de verdachte met twee weken verlengd.
Zoektocht
De politie begon vorige week een grote zoekactie, nadat in de nacht van maandag op dinsdag een 19-jarige vrouw van haar fiets was getrokken op de Weg tot de Wetenschap, vlak bij de Universiteit Utrecht in het oosten van de stad.
Toen het slachtoffer vanuit het centrum richting Utrecht Science Park reed, kwam een auto haar tegemoetrijden onder het viaduct van de A27. De bestuurder stapte uit en trok de vrouw van haar fiets, maar zij wist te ontkomen. Enkele dagen eerder was er al een vergelijkbaar incident met een vrouw op een fiets.
Eerder veroordeeld
In het onderzoek verspreidde de politie donderdagavond een foto van de verdachte, nadat agenten hem niet op zijn woonadres hadden aangetroffen. Ook deelde de politie een foto van de auto waarin hij zich verplaatste.
De verdachte werd vrijdagavond aangehouden in de omgeving van station Maastricht. De auto is gevonden in Roermond.
Eerder meldden bronnen aan de NOS dat de man al eerder is veroordeeld voor een zedenmisdrijf. Het gaat om een man over wie het AD in 2015 schreef dat hij een vrouw in een park in Dordrecht had verkracht. Hij had dit ook zelf gefilmd. Hiervoor kreeg hij drie jaar cel en tbs met voorwaarden.
https://cdn.nos.nl/image/2024/08/20/1126122/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2533954

2024-08-15 03:15:52

Twee piloten dood bij crash straaljagers in Frankrijk
Twee straaljagers zijn gisteren op elkaar gebotst in het noordoosten van Frankrijk. Daarbij zijn twee piloten om het leven gekomen. Een derde piloot heeft het ongeluk overleefd, melden de Franse autoriteiten.
Volgens Franse media was een van de twee slachtoffers een piloot in opleiding en de ander een instructeur. Ze zaten samen in een van de vliegtuigen.
Volgens de Franse luchtmacht botsten de twee Rafale gevechtsvliegtuigen op elkaar toen ze terugkeerdenuit Duitsland waar ze waren bijgetankt. Ze stortten neer in de buurt van Colombey-les-Belles, een plaats in de buurt van Nancy. De vliegtuigen waren gestationeerd op de basis Saint-Dizier in het noordoosten van Frankrijk.
De overlevende piloot zat in de andere straaljager. Hij had zich voor de crash uit het toestel bevrijd met zijn schietstoel. Hij werd snel gevonden. De piloot was gewond, maar bij bewustzijn. Naar de inzittenden van het andere toestel werd daarna de hele dag gezocht. Daarbij werden het leger, de politie, de brandweer en civiele reddingsdiensten ingezet.
Iets voor middernacht liet de Franse president Macron weten dat de twee vermiste piloten dood waren teruggevonden.
Het is nog onduidelijk waardoor de vliegtuigen met elkaar in botsing kwamen. Ongevallen met Rafale-gevechtsv,liegtuigen zijn volgens Franse media relatief zeldzaam. In 2007 stortte een toestel neer in het departement Corrèze, waarbij een piloot om het leven kwam. In 2009 kwamen twee toestellen met elkaar in botsing voor de kust van Perpignan. Daarbij kwam één inzittende om het leven.
https://cdn.nos.nl/image/2024/08/15/1124039/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2533322

2024-08-14 23:30:54

Opmars van nieuwe apenpokkenvariant aangemerkt als internationale noodsituatie
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft de opmars in Afrika van een nieuwe variant van het mpox-virus, ook bekend als het apenpokkenvirus, aangemerkt als een internationale noodsituatie.
Het uitroepen van de noodsituatie volgt na een forse uitbraak in de Democratische Republiek Congo. Het virus is ook opgedoken in omliggende landen. De Afrikaanse volksgezondheidsorganisatie Africa CDC waarschuwde gisteren al voor een "continentale noodsituatie".
De nieuwe variant is besmettelijker en gevaarlijker dan vorige varianten. Volgens de WHO raakten dit jaar al meer dan 14.000 mensen besmet met het virus. Ook vielen er meer dan 500 doden, aanzienlijk meer dan een jaar eerder.
"In Congo circuleren al meer dan tien jaar mpox-virussen, maar het afgelopen jaar is het aantal besmettingen en doden flink gestegen", zei WHO-topman Tedros tijdens een persconferentie die op X werd uitgezonden.
Volgens Tedros is internationale samenwerking nodig om de uitbraak onder controle te krijgen. Daarvoor is vooralsnog 1,5 miljoen dollar vrijgemaakt, maakte de organisatie vandaag bekend.
De WHO maakt zich al een tijd zorgen over de opmars van het virus in tien Afrikaanse landen.
Ziekteverschijnselen
Het mpox-virus (virologen gebruiken ook de Engelse naam monkeypox) gaat over van dier op mens, maar ook van mens op mens, door intiem contact zoals zoenen en seks. Wie het virus oploopt, heeft in het begin last van koorts, hoofdpijn, spierpijn, gezwollen lymfeklieren, rillingen en moeheid. Na een paar dagen verschijnen er vlekken op de huid. Deze huiduitslag gaat over in blaasjes, die na twee tot drie weken van de huid vallen.
Het virus werd voor het eerst bij mensen vastgesteld in 1970 in de Democratische Republiek Congo, meldt WHO. Sindsdien wordt het virus vooral aangetroffen in Afrika, maar in 2022 dook een mildere variant op in Europa - ook in Nederland. Die variant was zelden dodelijk.
De Wereldgezondheidsorganisatie riep ook toen een internationale noodtoestand uit op het gebied van de volksgezondheid. Vanwege de uitbraak werden in ons land ook mensen gevaccineerd tegen de ziekte.
Iedereen kan het mpox-virus krijgen: het komt voor bij bij jong en oud. Volgens het RIVM is de ziekte sinds april van dit jaar bij 1306 mensen in Nederland vastgesteld.
https://cdn.nos.nl/image/2024/08/14/1124025/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2533316

2024-08-14 21:36:45

Toen Eugènie Herlaar op televisie was leken racisme en vrouwenhaat ver weg
Eugènie Herlaar, die vandaag op 84-jarige leeftijd overleed, was de eerste vrouw die op de Nederlandse televisie het journaal presenteerde en ook de eerste journaalpresentator van kleur.
Toen ze er in 1965 begon, bestond het journaal al negen jaar. Haar optreden kan achteraf worden gezien als een mijlpaal voor de vrouwenemancipatie, maar zo zag ze het zelf niet. Ze presenteerde zichzelf in de eerste plaats als een heel gewone vrouw.
"Mijn grootste liefhebberij is breien en haken en dat kan ik nu fijn doen tussen het eerste en tweede journaal in", zei ze vlak voor haar debuut. "Als ik straks weer een nieuwe jurk gemaakt heb, ga ik niet naar mijn moeder om hem te laten zien, maar zeg ik gewoon: 'Kijk vanavond maar'."
'Gebruinde huid'
Haar huidskleur vond ze al helemaal geen punt. "Ik heb van nature een iets gebruinde huid", zei ze daarover. Dat vond ze alleen maar makkelijk, want daardoor hoefde ze weinig aandacht te besteden aan make-up.
Eugènie Herlaar werd in 1939 geboren op Curaçao, waar haar vader voor Shell werkte. Naar eigen zeggen ontstond haar levenslange liefde voor de radio doordat ze als 4-jarige op Curaçao mocht meedoen aan een radio-uitzending voor kleuters.
Zenuwen
Na de hbs wilde ze naar de toneelschool, maar daar werd ze vanwege haar huidskleur geweigerd. Een paar jaar later, toen ze 23 was, was ze wel welkom bij de Wereldomroep, waar ze "alles deed", ook nieuws lezen. Ze sprak onder meer de teksten in die werden gebruikt voor het tv-journaal op de Nederlandse Antillen.
Bij de Wereldomroep merkte ze dat ze geen last had van zenuwen, zei ze toen ze bij het journaal begon. "Ik had dienst toen de moord op Kennedy plaatsvond en moest de laatste berichten voorlezen. Natuurlijk klinkt in zulke omstandigheden je stem wat emotioneler, maar ik geloof niet dat dat irritant is. Zoiets doet niet alleen jou iets, maar alle kijkers en alle luisteraars."
Emoties
De NTS (de voorloper van de NOS) was bang dat de inzet van een vrouwelijke presentator slecht zou vallen. In Engeland staakte de BBC na negatieve reacties van kijkers een experiment met een vrouwelijke nieuwslezer. Sommige kijkers vonden dat zij te emotioneel reageerde op een treurig bericht, anderen vonden haar bij een bericht over een moord op een kind voor een vrouw juist te koel.
Daarom werd Herlaar voorzichtig gebracht. In eerste instantie was alleen haar stem te horen. Toen dat niet tot reacties leidde, besloot de NTS haar ook in beeld te brengen.
Suffragette
In 1965 trad ze, 25 jaar oud, in vaste dienst bij de NTS. Het idee was aanvankelijk dat ze voor het journaal verslaggever zou worden voor 'vrouwelijke' onderwerpen, zoals modenieuws, maar daar kwam niets van terecht. Ze werkte vanaf het begin één avond per week als nieuwslezer en vier dagen als verslaggever.
Eén krant schreef dat ze op televisie een soort suffragette zou zijn, zoals feministen voor de Eerste Wereldoorlog werden genoemd. Zo had ze het zelf nog nooit gezien, erkende ze. Het was typisch een reactie van vóór de tweede feministische golf, die in Nederland kort daarna begon.
Best verstaanbare spreker
Vanaf het begin was Herlaars optreden op televisie een succes. In 1966 koos de Vereniging voor Slechthorenden haar tot best verstaanbare spreker op televisie. Ze kreeg de prijs uitgereikt door televisiecoryfee Mies Bouwman, in haar programma Mies en scène.
Negatieve reacties bleven uit. Ze vertelde later dat ze in het begin zo'n tien brieven per week kreeg, allemaal van fans. Sommige schrijvers vroegen een foto met handtekening. De stroom brieven nam drastisch af toen bekend werd dat ze zich had verloofd met haar jeugdvriend André van Westhreenen.
Man en kinderen
Op 3 augustus 1967 trouwde ze onder grote belangstelling en werd ze 'mevrouw van Westhreenen', zoals enkele kranten schreven. Het paar ging bij haar ouders in Loosdrecht wonen. Ze bleef volledig in dienst bij de NTR.
In de uitzending 'NOS Journaal 50 jaar' in 2006 was Eugènie Herlaar te gast en blikte ze terug op haar carrière:
Toen het echtpaar een eigen huis in Nijkerk ging bewonen, bracht Herlaar haar werk terug tot één avond per week. Ze vond het niet prettig voor haar man als zij 's avonds vaak weg zou zijn. Ze zei dat ze waarschijnlijk helemaal met werken zou stoppen als er een baby kwam. Al voor haar dochter in 1968 werd geboren, werd Marga van Arnhem benoemd als haar opvolger.
Herlaar presenteerde daarna nog een tijdje freelance het Journaal. Ook deed ze nog wat televisiewerk voor de TROS en de KRO, maar toen ze ook nog een zoon kreeg stopte ze helemaal met werken.
Kwaaltjes
Vervolgens kreeg ze last van het soort problemen waarover Joke Smit in 1967 had geschreven in Het onbehagen bij de vrouw, het artikel dat wordt gezien als het begin van de tweede feministische golf in Nederland. Thuis kwamen de muren op haar af. "Ik liep met allerlei kwaaltjes naar de dokter, ik had het niet meer. Die man raadde me toen aan iets te gaan doen."
Ze besloot een opleiding logopedie te volgen, die ze in 1974 afrondde, en vestigde een logopediepraktijk aan huis. Ook werd ze lid van de gemeenteraad voor een lokale partij. Zodra ze weer meer om handen had dan het huishouden en de zorg voor de kinderen verdwenen haar problemen.
Racisme
In 1975 keerde ze terug bij het NOS Journaal om samen met Harmen Siezen te gaan presenteren. Omdat de NOS dat experiment geen succes vond, kwam daar snel een einde aan.
Ditmaal werd ze wel geconfronteerd met racisme. Ten tijde van de Molukse treinkaping in Wijster kreeg ze een brief waarin de schrijver haar vroeg "vlug op te donderen naar het land waar je thuishoort". Achteraf de voorbode van een tijd met ruwere omgangvormen en onverholen racisme.
https://cdn.nos.nl/image/2024/08/14/1123988/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2533305

2024-08-14 20:54:40

Franse justitie onderzoekt online agressie tegen olympisch kampioene Khelif
Het Openbaar Ministerie in Frankrijk begint een strafrechtelijk onderzoek naar online agressie tegen en intimidatie van olympisch bokskampioen Imane Khelif. Dat onderzoek volgt na een aanklacht van de boksster tegen het sociale medium X.
Volgens haar advocaat Nabil Boudi werd de Algerijnse boksster tijdens de Zomerspelen in Parijs geconfronteerd met "vrouwonvriendelijke, racistische en seksistische" opmerkingen op sociale media.
In haar aanklacht zijn de namen van X-eigenaar Elon Musk en schrijfster J.K. Rowling opgenomen. De twee beroemdheden schreven of deelden berichten op sociale media waarin ze suggereerden dat Khelif een man is.
Meerdere prominente figuren lieten zich tijdens de Olympische Spelen negatief uit over Khelif. Die berichten werden miljoenen keren bekeken.
Onderzoek gestart
De openbaar aanklager bevestigde vandaag een onderzoek te zijn begonnen wegens "cyberintimidatie op basis van geslacht, publieke belediging op basis van geslacht, publiek aanzetten tot discriminatie en publieke belediging op basis van afkomst".
Volgens de Franse wet geldt een aanklacht tegen een sociaal medium als een aanklacht tegen "onbekende personen". Dat betekent dat justitie de vrijheid heeft om onderzoek te doen naar iedereen die mogelijk haatdragende berichten heeft geschreven. Of de aanklager al verdachten op het oog heeft, is niet bekend.
Discussie op Spelen
De 25-jarige Algerijnse boksster werd deze zomer wereldnieuws toen haar Italiaanse tegenstander Carini op het olympisch bokstoernooi in Parijs al na 46 seconden opgaf. Carini, die in de boksring in tranen uitbarstte, concludeerde dat het door de harde klappen die Khelif uitdeelde nooit een eerlijk gevecht was geworden.
Om Khelif was al lange tijd veel te doen. Zo werd de boksster in de aanloop naar de Spelen gediskwalificeerd tijdens de WK in New Delhi, omdat ze niet voldeed aan de deelnameregels van de International Boxing Association (IBA). Volgens de IBA had de Algerijnse een te hoge testosteronspiegel om aan het vrouwentoernooi mee te doen.
Het Internationaal Olympisch Comité (IOC) zette de IBA in juni 2023 buitenspel vanwege corruptie. Volgens het IOC voldeed Khelif wel degelijk aan de eisen om aan de Spelen mee te mogen doen en stond haar deelname aan het vrouwentoernooi niet ter discussie.
Na de partij tegen Carini ontving Khelif massaal haatberichten op sociale media. Ze voelde zich in de steek gelaten en riep tijdens de Spelen al op te stoppen met de "mensonterende" pesterijen rond haar persoon.
Gouden medaille
Khelif is de eerste boksster uit Afrika met een olympische medaille. In de finale was ze oppermachtig tegen haar Chinese opponent. Na de partij zei Khelif dat ze alle recht had om deel te nemen.
"Mijn eer is intact, maar de dingen die op sociale media werden gezegd, waren extreem slecht. Het heeft impact op de waardigheid van mensen", vertelde Khelif. "Dit is de eerste gouden medaille voor Algerije en de Arabische wereld in het vrouwenboksen. Ik ben ongelooflijk blij."
https://cdn.nos.nl/image/2024/08/14/1123981/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2533302

2024-08-14 11:33:25

Duitse kazerne afgesloten om vermoeden van vervuiling drinkwater
Een Duitse militaire kazerne in de buurt van het vliegveld van Keulen is afgesloten, omdat het het leger denkt dat het drinkwater opzettelijk is vervuild. Dat meldt het Duitse tijdschrift Der Spiegel. Het Duitse leger, de Bundeswehr, vermoedt dat er is ingebroken en dat de vervuiling een poging tot sabotage is.
Medewerkers is verzocht om absoluut geen water te gebruiken. Ook mogen militairen het gebied van de kazerne niet betreden. Het is onduidelijk waarmee het drinkwater zou zijn vervuild.
In de kazerne zijn onder meer verschillende kantoren van de Bundeswehr gevestigd. In totaal werken er ruim 5500 mensen op de locatie.
https://cdn.nos.nl/image/2024/08/14/1123734/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2533232

2024-08-14 09:41:49

Amerikaanse militair bekent schuld aan verkopen van informatie aan China
Een sergeant van het Amerikaanse leger heeft bekend dat hij schuldig is aan het doorgeven van militaire informatie aan China. De 24-jarige Korbein Schultz zou tegen betaling documenten hebben verkocht aan een persoon in Hongkong.
Hij werd eerder dit jaar opgepakt in Fort Campbell, in de Amerikaanse staat Kentucky. Volgens het Amerikaanse ministerie van Justitie heeft de man sinds 2022 meerdere keren geheime informatie gedeeld met een persoon die banden zou hebben met de Chinese overheid. De militair had toegang tot de documenten, omdat hij ook werkte als inlichtingenanalist.
38.000 euro
De sergeant zou een bedrag van omgerekend 38.000 euro hebben ontvangen voor onder meer informatie over welke lessen er zijn geleerd uit de oorlog in Oekraïne en hoe de VS die zou kunnen gebruiken bij de verdediging van Taiwan. Ook zou hij documenten over defensiematerieel, zoals wapensystemen en militaire tactieken, gedeeld hebben.
Schultz bekende dat hij in 2022 voor het eerst informatie doorspeelde. Hij kreeg daar toen 200 dollar voor. Dit leidde tot een langere samenwerking, waarbij hij minimaal veertien keer geld ontving voor informatie.
In eerste instantie zei Schultz onschuldig te zijn, maar vorige maand gaf hij aan zijn pleidooi te willen veranderen. Hij wordt beschuldigd van onder meer samenzwering en het verkopen van documenten en foto's van Defensie zonder vergunning.
De militair riskeert een celstraf van tientallen jaren. Begin volgend jaar hoort hij wat voor straf hij krijgt.
https://cdn.nos.nl/image/2024/08/14/1123719/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2533229

2024-08-13 14:04:06

Bengaalse oud-premier Hasina aangeklaagd voor moord op supermarkteigenaar
De voormalig premier van Bangladesh, Sheikh Hasina, is aangeklaagd voor moord op de eigenaar van een supermarkt. Supermarkteigenaar Abu Sayeed werd volgens de aanklacht gedood bij gevechten tijdens de door studenten geleide opstand in juni.
De demonstranten keerden zich tegen een nieuw banenquotum, waarbij meer dan de helft van de overheidsbanen zou worden verdeeld onder bepaalde groepen. Die demonstraties mondden uit in een breder protest, waarbij de betogers het aftreden eisten van Hasina. Daarbij kwamen ruim 300 mensen om. Hasina stapte uiteindelijk vorige week op en ontvluchtte vervolgens het land.
Naast Hasina zijn zes anderen aangeklaagd, onder wie de voormalig minister van Binnenlandse Zaken en hoge politiefunctionarissen. Het is de eerste aanklacht tegen de oud-premier, die volgt op de oproep van studenten om Hasina en haar aanhangers te berechten voor de moord op meer dan 300 mensen.
Nobelprijswinnaar als interim-leider
Hasina was met haar partij Awami League twintig jaar aan de macht, waarvan de laatste vijftien jaar onafgebroken. Sinds haar aftreden bestuurt een interim-regering het land. Donderdag werd Nobelprijswinnaar Mohammed Yunus beëdigd als interim-leider. In de interim-regering zitten ook twee leiders van het studentenprotest.
In de hoofdstad Dhaka vierden mensen vorige week het aftreden van Hasina:
https://cdn.nos.nl/image/2024/08/13/1123407/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2533133

2024-08-13 01:52:15

EU waarschuwt Elon Musk in aanloop naar interview met Donald Trump
Thierry Breton, de EU-commissaris voor de Interne Markt, heeft Elon Musk kort voor zijn interview met Donald Trump gewaarschuwd om geen gevaarlijke inhoud te verspreiden.
De techmiljardair voert deze nacht om 02.00 uur (Nederlandse tijd) een vraaggesprek met presidentskandidaat Donald Trump en zendt dit live uit op zijn platform X. Musk, ook eigenaar van onder meer ruimtevaartbedrijf SpaceX en autofabrikant Tesla, heeft al eerder zijn steun uitgesproken voor de oud-president.
Breton benadrukt dat X-berichten ook te zien zijn in de EU. "In deze context ben ik genoodzaakt u te herinneren aan de verplichtingen zoals uiteengezet in de Digital Services Act, DSA", schrijft Breton.
De DSA verplicht grote platformen, zoals X en Instagram, om meer te doen tegen illegale inhoud en risico's voor de openbare veiligheid, bijvoorbeeld het aanzetten tot geweld, haat of racisme. Sinds vorig jaar doet de Europese Commissie onderzoek naar X. Hierbij wordt gekeken of het platform van Musk wel voldoende doet om de verspreiding van desinformatie tegen te gaan.
Southport
"Wij houden de potentiële risico's in de EU in de gaten die samenhangen met de verspreiding van content die kan aanzetten tot geweld, haat en racisme in samenhang met belangrijke politieke of maatschappelijke gebeurtenissen over de hele wereld, waaronder debatten en interviews in het kader van verkiezingen", schrijft Breton.
In zijn brief wijst de EU-commissaris ook op de recente rellen in het Verenigd Koninkrijk, die ontstonden na een dodelijke mesaanval op een groep kinderen in Southport. Via sociale media werden valse berichten verspreid over de vermoedelijke dader. Ook waren er oproepen tot geweld te lezen.
Reactie Musk
Linda Yaccarino, de door Musk aangestelde CEO van X, noemt de brief van Breton "een ongekende poging om een wet, die bedoeld is voor Europa, uit te breiden naar politieke activiteiten in de VS". "Daarnaast is het neerbuigend tegenover Europese burgers, omdat het suggereert dat zij niet in staat zouden zijn om naar een gesprek te luisteren en hun eigen conclusies te trekken."
Ook Musk heeft gereageerd op de brief van de EU. Hij antwoordde met een afbeelding met een tekst uit de film Tropic Thunder: 'Neem een grote stap terug en letterlijk: fuck your own face!'.
https://cdn.nos.nl/image/2024/08/13/1123219/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2533075

2024-08-11 15:47:26

Er worden miljarden in AI gepompt, maar de hype lijkt voor nu even voorbij
Bijna 100 miljard euro. Dat is het bedrag dat de grootste techbedrijven in het eerste halfjaar van 2024 samen in AI (kunstmatige intelligentie) hebben geïnvesteerd. En het wordt nog veel meer, zeggen ze. De 'AI-race' is nog in volle gang.
Tegelijkertijd lijkt het erop dat de hype die ontstond na het uitkomen van ChatGPT over zijn hoogtepunt heen is, zeggen meerdere experts tegen de NOS. Het gaat specifiek over het ontwikkelen van toepassingen met wat we generatieve AI noemen: kunstmatige intelligentie die op basis van opdrachten zelf in staat is om tekst, audio, video of beeld te genereren.
"Ik denk dat we de hype voorbij zijn als we het hebben over dat generatieve AI de oplossing is voor elk probleem", zegt Noëlle Cicilia, managing partner bij Brush AI. "Maar het kan nog steeds van waarde zijn. We moeten de technologie inzetten voor de problemen waarvoor die bedoeld is. Je kan proberen een spijker in de muur te slaan met een steen, maar met een hamer werkt het een stuk beter."
Enorme doorbraak
Ook Mona de Boer van adviesbureau PwC en hoogleraren Emiel Krahmer en Virginia Dignum zien dat de hype wat gaat liggen. "Je ziet de kritische geluiden over de beperkingen van generatieve AI en over de investeringen die wereldwijd worden gedaan steeds meer aanzwellen", signaleert De Boer, die dit typeert als een normale ontwikkeling.
Maar hoogleraar Evangelos Kanoulas denkt niet dat de hype voorbij is. Hij ziet vooral dat er vanuit de Europese Unie een rem op staat, maar dat het in de rest van de wereld in volle vaart doorgaat.
Krahmer noemt het uitkomen van ChatGPT "echt een enorme doorbraak". Opeens is er een chatbot die vloeiende en coherente teksten produceert en waar interactie mee is. Maar hij observeert ook dat vanuit consumentenperspectief de verbeteringen aan de onderliggende techniek, de taalmodellen, nu in kleine stapjes gaat.
ChatGPT heeft in zekere zin een soort goudkoorts aangewakkerd. Het gaf vleugels aan OpenAI en andere start-ups zoals Anthropic en het Europese Mistral. Vooral OpenAI valt op, mede dankzij videogenerator Sora die hoge ogen gooide en een flirterige AI-stem.
Het is wel zo dat Sora nog niet voor het grote publiek beschikbaar is (onder meer vanwege zorgen over misbruik) en de AI-stem zorgde voor een rel met actrice Scarlett Johansson.
Hete adem in de nek
Het activeerde ook bedrijven die al jarenlang bezig zijn met AI, maar dan in andere vorm. Google, Microsoft, Meta en Apple buitelden afgelopen periode over elkaar heen om nieuwe functies aan te kondigen.
Ze voelen de hete adem van start-ups in de nek en willen graag hun machtspositie behouden. Daarbij hebben ze een groot voordeel: een bestaand verdienmodel waarmee ze hoge investeringen in AI kunnen financieren.
Maar dat betekent niet dat alles in één keer lukt. Zo ging Google begin vorig jaar al flink onderuit bij de introductie van Bard, een concurrent van ChatGPT. Die blunderde met antwoorden, wat direct effect had op de beurskoers.
In mei dit jaar introduceerde de techgigant een nieuwe versie van de zoekmachine, doorspekt met AI. Maar ook die maakte gevoelige foutjes. Google moet op eieren lopen.
Meta wil profiteren door een slimme AI-assistent te integreren in onder meer Instagram en WhatsApp. Het bedrijf hoopte gebruikers aan zich te binden door deels te werken met beroemdheden, maar dat plan is alweer in de prullenbak gegooid. Topman Mark Zuckerberg sprak recent de hoop uit dat 'Meta AI' aan het einde van het jaar de meestgebruikte assistent zal zijn.
Bij Apple is alles nog wat langzamer op gang gekomen. In juni kwam het bedrijf met een grote update van zijn spraakassistent Siri. Daar wordt heel veel van verwacht. Dit najaar moeten de eerste veranderingen zichtbaar zijn.
Maar vooralsnog valt dat tegen, schrijft de toonaangevende techjournalist Mark Gurman, die het bedrijf al jaren volgt: "In de huidige vorm zijn ze ver verwijderd van de baanbrekende technologie waarop wordt gehoopt".
'Spreek niet van AI-race'
Hoogleraar Dignum ergert zich aan het idee van een 'AI-race': "Een race heeft immers een eindpunt en een enkele richting, dat zien we niet in AI. Er is niet een moment waar we 'klaar' zijn en een winnaar kunnen bepalen."
Ze vergelijkt de huidige situatie met playdoh, kinderklei. AI als verschillende kleuren klei die door elkaar zijn gemengd en een "onduidelijke massa" vormen, waardoor het moeilijker is om er grip op te krijgen.
https://cdn.nos.nl/image/2024/08/11/1122657/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2532899

2024-08-09 02:06:28

Onderzoek: speeksel toont ernst luchtweginfectie bij kinderen beter aan dan bloedtest
Om vast te stellen hoe ernstig een terugkerende luchtweginfectie is bij kinderen, kan beter worden gekeken naar hun speeksel dan naar hun bloed. Dat concluderen onderzoekers van het Radboudumc Amalia Kinderziekenhuis en het UMC Utrecht Wilhelmina Kinderziekenhuis in het European Respiratory Journal. Op dit moment is een bloedmeting nog de standaard.
Zo'n 10 tot 15 procent van alle kinderen heeft last van terugkerende luchtweginfecties, die vaak worden veroorzaakt door een virus of bacterie. Als de infectie leidt tot een ziekenhuisbezoek, wordt er bloed geprikt op zoek naar afweerstoffen en mogelijke onderliggende aandoeningen of oorzaken.
Dat levert echter zelden iets op, zegt kinderinfectioloog/immunoloog Lilly Verhagen van het Radboudumc in een persverklaring. "We onderzochten daarom of we op een andere manier meer te weten kunnen komen over de ernst van ziekte. Dat zou heel waardevol zijn om te bepalen welke kinderen meer zorg nodig hebben, en wanneer het zin heeft om antibiotica te geven."
Uit een studie met honderd kinderen met terugkerende luchtweginfecties blijkt nu dat metingen in speeksel veel nuttiger zijn. Bovendien zijn ze prettiger voor kinderen.
Waar in het bloedonderzoek geen verband wordt gevonden tussen stoffen in het bloed en de ernst van de ziekte, is dat bij speeksel wel het geval. "In speeksel zagen we heel breed beschermende afweerstoffen, die werken tegen allerlei verschillende ziekteverwekkers", legt promovenda Mischa Koenen uit. "Kinderen die minder van zulke afweerstoffen hebben, doen het slechter en krijgen ernstigere infecties." Ze krijgen dan bijvoorbeeld vaker een longontsteking.
Slijmvlies in luchtwegen
Onderzoekers zagen ook dat de ernst van een luchtweginfectie samenhangt met een bepaald soort bacterie in de neuskeelholte. Kinderen die veel van deze bacterie op de slijmvliezen in de luchtwege hebben, zijn in de winter veel vaker ziek.
De metingen in speeksel en neusslijmvlies zijn volgens de onderzoekers waardevol in het bepalen van welke zorg en medicijnen kinderen met terugkerende luchtweginfecties nodig hebben.
https://cdn.nos.nl/image/2024/08/09/1121135/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2532485

2024-08-08 19:07:43

Nieuwe huisartsen kunnen aan de slag na vrijgegeven dossiers Co-Med
Huisartsen die een praktijk hebben overgenomen van de failliete huisartsketen Co-Med, hebben eindelijk de patiëntendossiers binnen en kunnen weer zorg gaan verlenen. De curatoren die het faillissement moeten afhandelen, wilden de dossiers alleen vrijgeven tegen betaling. En dat is nu gebeurd.
Zonder de medische gegevens van patiënten kunnen huisartsen niet werken, vertelde Wouter Breebaart vorige week aan regionale omroep NH. Hij nam de Co-Med-praktijk in Breezand, een badplaats in Zeeland, over. "Alles staat in de dossiers. Van de voorgeschiedenis tot medicijngebruik. Patiënten weten dat ook niet allemaal uit hun hoofd."
Zorgverzekeraars CZ en VGZ gingen namens alle zorgverzekeraars in gesprek met de curatoren van Co-Med. "De verzekeraars zijn tegen het betalen voor de overdracht van patiëntendossiers", meldt de woordvoerder. Desondanks was dat wel noodzakelijk om de medewerking van de curator te verkrijgen.
'Belang van patiënten voorop'
Anders was het nog maar de vraag wanneer een permanente oplossing gevonden zou worden voor patiënten. "Zorgverzekeraars zien dit als een groot risico in het kader van de zorgplicht", aldus de woordvoerder. "Ze stellen het belang van patiënten en hun toekomstige huisartsen voorop."
Nu is het dus opgelost: de dossiers zijn binnen. Dat is goed nieuws voor de huisartsen die een praktijk hebben overgenomen van Co-Med. Onder wie Breebaart, die opgelucht is. "Ik wil mijn dank uitspreken naar de zorgverzekeraars die keihard hebben gewerkt. Ik had bijna dag en nacht contact met mijn contactpersoon bij VGZ en die heeft zo veel gedaan." Hij heeft zelf niet hoeven betalen voor de dossiers.
Dossiers van patiënten door heel Nederland worden nu overgedragen aan de nieuwe huisartsen. "We hebben het echt samen aangepakt allemaal", zegt Breebaart. De dossiers worden nu klaargemaakt door een softwareleverancier. De huisarts verwacht volgende week de deuren in Breezand te openen. "Ik sta echt te popelen."
Geen geld meer
Op 5 juli verklaarde de rechter huisartsenketen Co-Med failliet. Het ging specifiek om de Zorg BV van Co-Med, van waaruit de praktijken werden aangestuurd. De overkoepelende holding is niet failliet verklaard.
Een week eerder verscheurden de zorgverzekeraars het contract met Co-Med. Daardoor kreeg de keten, met tien praktijken door het hele land, geen geld meer. Tienduizenden patiënten kregen een andere huisarts toegewezen. Vaak was dat Arene, een digitale huisartsenpraktijk.
https://cdn.nos.nl/image/2024/08/08/1120911/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2532423

2024-08-08 05:40:35

Toezichthouder: 'Incident met deur Boeing had voorkomen kunnen worden'
Het incident met een Boeing-vliegtuig van Alaska Airlines, waarbij begin dit jaar een deurpaneel tijdens de vlucht werd weggeblazen, had voorkomen kunnen worden. De productieproblemen bij Boeing met de 737 Max 9-vliegtuigen hadden jaren geleden al opgemerkt en aangepakt moeten worden. Dat zegt het hoofd van de Amerikaanse toezichthouder NTSB, Jennifer Homendy.
"Dit ongeval had nooit mogen gebeuren. Dit had al jaren eerder opgemerkt moeten worden", aldus Homendy op de tweede dag van een hoorzitting over het incident van 5 januari. Ze wees op "talloze" rapporten en beoordelingen waaruit een geschiedenis naar voren komt van werkzaamheden die niet volgens de regels gingen. Volgens Homendy is er geen garantie dat de problemen zich niet opnieuw zullen voordoen.
Noodlanding
Het passagierstoestel van Alaska Airlines verloor het deurpaneel ongeveer 35 minuten nadat het was opgestegen van de luchthaven van Portland in Oregon. Het toestel met aan boord 171 passagiers en 6 bemanningsleden kon veilig een noodlanding maken en niemand raakte gewond. De NTSB concludeerde nadien dat vier bouten ontbraken in het deurpaneel.
Het kwam Boeing op veel kritiek te staan, ook vanwege andere incidenten met toestellen van de vliegtuigbouwer. Als gevolg van twee fatale ongelukken met 737 Max-toestellen in Indonesië en Ethiopië trof Boeing een schikking, waarmee het bedrijf diep in de rode cijfers belandde.
Afgelopen dinsdag werd bekend dat de vliegtuigbouwer aanpassingen gaat doorvoeren in het ontwerp van de toestellen om te voorkomen dat een dergelijk incident opnieuw kan plaatsvinden. Bestuurslid Elizabeth Lund kondigde aan dat de aanpassingen binnen een jaar moeten zijn gedaan.
https://cdn.nos.nl/image/2024/08/08/1120571/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2532319

2024-08-07 17:40:21

Nobelprijswinnaar Yunus naar Bangladesh, interim-regering wordt morgen beëdigd
De nieuwe interim-regering in Bangladesh, onder leiding van bankier en Nobelprijswinnaar Muhammad Yunus, wordt morgenavond beëdigd. Dat bevestigt de hoogste militair van het land in een televisietoespraak.
Met Yunus aan het hoofd van de interim-regering moet de rust in het land terugkeren, nadat voormalig premier Hasina maandag na een week van gewelddadige protesten was afgetreden en naar India gevlucht. Ook volgde de ontbinding van het parlement, een belangrijke eis van de demonstranten die wekenlang hebben gedemonstreerd tegen de regering.
Bedenker van microkredieten
De 84-jarige Yunus is door president Shahabuddin gevraagd om de interim-regering te leiden. De president beloofde dat er zo snel mogelijk verkiezingen worden gehouden.
Yunus is internationaal bekend als bedenker van microkredieten, financiering voor mensen die geen toegang hebben tot grote leningen. Daarvoor kreeg hij in 2006 de Nobelprijs voor de Vrede.
Vanwege een medische behandeling verbleef Yunus de afgelopen tijd in Parijs. Daarvandaan nam hij vandaag een vlucht naar de Bengaalse hoofdstad Dhaka.
"Ik zie ernaar uit om terug naar huis te gaan om de problemen op te lossen waar we met zijn allen in zitten", zei Yunus op de luchthaven in Parijs. Ook riep hij de bevolking op om de rust te bewaren en geen geweld te gebruiken.
Vonnis nietig verklaard
De Nobelprijswinnaar geldt als uitgesproken tegenstander van de gevluchte premier Hasina, die allerlei aanklachten tegen hem had ingediend. In januari werd Yunus voor de overtreding van de arbeidswet tot zes maanden gevangenisstraf veroordeeld. In afwachting van het hoger beroep werd hij op borgtocht vrijgelaten.
De veroordeling werd internationaal als politiek gemotiveerd bestempeld, waarbij Yunus steun kreeg van vooraanstaande figuren als de Amerikaanse oud-president Obama en oud-VN-secretaris-generaal Ban Ki-Moon.
Hij hoeft bij aankomst in Bangladesh niet meer de cel in: een Bengaalse rechtbank heeft de veroordeling nietig verklaard.
Dodelijkste dag
De protesten in Bangladesh begonnen vorige maand toen studenten van de universiteit van Dhaka de straat op gingen om hun onvrede te uiten over een nieuw banenquotum. Meer dan de helft van alle overheidsbanen wordt volgens dat quotum verdeeld onder bepaalde groepen.
Zo gaat een derde naar familie van veteranen die in 1971 hebben gestreden voor de onafhankelijkheid van het land. Studenten zeggen dat het door die maatregel nog moeilijker zou worden om aan een baan te komen.
Ook zagen ze het als een manier voor Hasina om de positie van haar achterban te versterken. Zij is zelf de dochter van een van de bekendste onafhankelijkheidsstrijders van het land.
Na een vreedzaam begin van de protesten grepen het leger en de politie met geweld in. Daarbij werden meer dan 10.000 studenten opgepakt. Ook zijn er in totaal zo'n 400 demonstranten gedood. Maandag, de dag dat Hasina naar India vluchtte, bleek de dodelijkste dag. Ruim honderd demonstranten zijn toen omgekomen bij het geweld.
https://cdn.nos.nl/image/2024/08/07/1120377/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2532260

2024-08-07 16:53:07

Slachthuizen krijgen boete als ze groepen varkens bij aankomst samenvoegen
Slachthuizen die verschillende groepen varkens bij aankomst in het slachthuis mengen riskeren vanaf volgende week donderdag een boete.
De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) heeft aangekondigd vanaf dan te gaan handhaven. Het was eigenlijk al sinds 2023 een overtreding als de varkens in de 'wachtruimtes' met andere groepen werden gemengd, maar vanaf volgende week gaan de inspecteurs daar ook echt op handhaven. Bedrijven krijgen bij overtreding een boete van 2500 euro.
De NVWA meldt dat uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat wanneer groepen varkens worden samengevoegd er onnodige spanning ontstaat. Omdat er andere regels gelden voor verzamelcentra en voor veevervoerders, zegt de NVWA alleen in slachthuizen te kunnen handhaven.
Strenger
De overheid kondigde vorig jaar al aan dat er vanaf dit jaar strenger zou worden gecontroleerd op het mengen van groepen varkens in slachthuizen. Dierenwelzijnsorganisatie Wakker Dier had een handhavingsverzoek ingediend omdat het mengen van verschillende groepen onder meer zou leiden tot stress en gevechten, waardoor de varkens voor de slacht verwondingen opliepen.
Vorig jaar mei zei toenmalig landbouwminister Adema dat er nog steeds structureel te veel fout gaat in slachterijen. Hij zei aan een wetswijziging te werken waardoor slachterijen verplicht worden camera's op te hangen. Op die manier kunnen inspecteurs van de NVWA van een afstand meekijken.
Ook komt er zeer waarschijnlijk een volledig verbod op het gebruik van stroomstootwapens voor vee. Minister Adema zei dat dat verbod op de zogenoemde veeprikkers er vanaf vanaf juli 2025 komt, als de kamer ermee instemt.
https://cdn.nos.nl/image/2024/08/07/1120351/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2532248

2024-08-07 10:39:53

Strandgangers in Cadzand helpen zieke bruinvis van de regen in de drup
Een verzwakte en zieke bruinvis op het strand bij Cadzand is ondanks goedbedoelde hulp van veel strandgangers doodgegaan. Het dier spoelde gisteravond aan op een druk strand. Vrijwel direct ontstond een spontane reddingsactie. Strandgangers duwden het dier terug in zee. En toen de bruinvis even later weer aanspoelde, deden ze dat opnieuw, een aantal keren zelfs.
Maar daarmee hebben ze het dier niet geholpen. "Ze zagen de gestrande bruinvis en dachten: 'oh jee, die moet terug want die komt uit de zee'", zegt Annemarie van den Berg van SOS Dolfijn tegen Omroep Zeeland. "Maar terugzetten heeft geen nut, want deze dieren gaan pas op het strand liggen als ze echt hulp nodig hebben."
Te veel water binnen
Het probleem was dat de bruinvis zichzelf niet meer drijvende kon houden, legt Van den Berg uit. Doordat het dier telkens werd teruggezet, kreeg het te veel water binnen. Een bruinvis is geen vis, maar een zoogdier, en heeft dus longen. "En dan verdrinkt het dier dus", aldus Van den Berg.
Het advies is om een aangespoelde bruinvis te laten liggen, zodat SOS Dolfijn er een veearts bij kan halen. Een extra reden om als strandganger geen actie te ondernemen, is dat gestrande dieren overdraagbare ziekten kunnen hebben.
Besmet met walvisluizen
Uit een eerste onderzoek blijkt dat de bruinvis een ernstig vermagerd vrouwtje was. Aan de huid was te zien dat het dier heel ziek was door zogenaamde huidlaesies, beschadigde stukken huid. Uit de open huid kwamen, nadat het dier was overleden, veel walvisluizen gekropen. Dat is een soort parasiet. Het kadaver is door hulpverleners meegenomen voor onderzoek.
"In dit geval was de bruinvis niet meer te redden, ook als ze niet steeds teruggezet was", zegt Van den Berg. "Dit dier was zo ziek, daar was geen walvisziekenhuis groot genoeg voor."
SOS Dolfijn raadt alle badgasten die in contact zijn geweest met het dier aan om hun handen goed te ontsmetten.
https://cdn.nos.nl/image/2024/08/07/1120156/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2532193

2024-08-07 06:47:32

Wekdienst 7/8: Solidariteitsmars voor 11-jarige Mikael • Hockeyvrouwen in halve finale
Goedemorgen! In Amsterdam wordt vandaag een solidariteitsmars gehouden voor de 11-jarige Mikael en zijn Armeense moeder, die vorige week hoorden dat ze niet in Nederland mogen blijven. En de hockeyvrouwen nemen het in de halve eindstrijd op tegen Argentinië.
Eerst het weer: de dag begint met buien en daarbij kan ook onweer voorkomen. Gedurende de ochtend trekken de buien naar het oosten weg gevolgd door zonnige perioden. De westenwind is matig van kracht en het wordt maximaal 24 graden.
Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de werkzaamheden. En hier zie je waar wordt gewerkt aan het spoor.
Wat kun je vandaag verwachten?
Dit is er vannacht gebeurd:
De democratische presidentskandidaat Kamala Harris en haar running mate Tim Walz hebben hun eerste gezamenlijke campagnebijeenkomst gehouden. Het tweetal hield in Pennsylvania een toespraak voor de eigen achterban. Ook haalden ze uit naar hun Republikeinse tegenstrevers Donald Trump en J.D. Vance.
"Wij zijn de underdogs in deze race, maar wij hebben het momentum", zei Harris nadat ze samen met Walz het podium was opgekomen. "En ik weet precies waar we mee te maken hebben. Ik heb het opgenomen tegen allerlei soorten daders, zoals bedriegers en fraudeurs. Ik ken het type Donald Trump." Walz richtte zijn pijlen op vicepresidentskandidaat J.D. Vance: "Ik kan niet wachten om met hem in debat te gaan, als hij tenminste de moeite neemt om op te komen dagen", sneerde hij.
Ander nieuws uit de nacht:
En dan nog even dit:
Femke Bol en haar grote rivale Sydney McLaughlin-Levrone hebben zich zonder moeite geplaatst voor de finale van de 400 meter horden. De finale is donderdagavond.
Regerend wereldkampioene Bol, met 50,95 houdster van het Europees record, kwam in de halve eindstrijd in een tijd van 52,56 over de streep. "Ik heb kunnen sparen, ik ben blij", zei Bol na afloop.
Fijne dag!
https://cdn.nos.nl/image/2024/08/07/1120100/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2532180

2024-08-06 20:44:00

Bacterie in drinkwater Boxtel en omgeving, advies om kraanwater te koken
Drinkwaterbedrijf Brabant Water adviseert alle inwoners van Boxtel, Liempde, Olland, Lennisheuvel om hun drinkwater voorlopig eerst drie minuten te koken. Het kookadvies is afgegeven omdat in het drinkwater de E. colibacterie is gevonden.
Volgens het drinkwaterbedrijf gaat het om "heel kleine sporen" die bij een reguliere controle in het water zijn aangetroffen. Het is niet duidelijk hoe de bacterie in het drinkwater is terechtgekomen.
"Het zou kunnen komen door reparatiewerkzaamheden aan het leidingnet, maar we weten het niet", zegt een woordvoerder van Brabant Water tegen Omroep Brabant.
De komende dagen wordt het water gecontroleerd. Het kookadvies blijft van kracht totdat de bacterie niet meer wordt aangetroffen. Het drinkwaterbedrijf verwacht dat dit enkele dagen zal duren.
Douchen kan wel
Het advies om water uit de kraan drie minuten te koken geldt zowel voor het drinken als voor het tandenpoetsen. Water voor flesvoeding kan eveneens het best worden gekookt. De wc doorspoelen, douchen of in bad gaan kan gewoon zonder het water te koken, aldus Brabant Water.
De E. colibacterie komt van nature voor in de darmen van mensen en dieren. De bacterie kan echter bij besmet voedsel of water leiden tot maag- en darmklachten.
https://cdn.nos.nl/image/2024/08/06/1119967/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2532143

2024-08-02 20:46:04

VS klaagt TikTok aan voor schending privacyregels kinderen
Het Amerikaanse ministerie van Justitie en de Amerikaanse mededingingsautoriteit, de Federal Trade Commission, hebben een rechtszaak aangespannen tegen TikTok en het moederbedrijf ByteDance omdat ze de privacy van kinderen niet voldoende hebben beschermd.
De socialemedia-app heeft daarmee een wet overtreden die het verzamelen, gebruiken of openbaar maken van persoonlijke informatie van kinderen onder de 13 jaar zonder toestemming van de ouders verbiedt.
TikTok heeft kinderen willens en wetens gewone accounts laten aanmaken, waarbij video's en berichten werden gedeeld met volwassenen en andere gebruikers van het platform, aldus het ministerie van Justitie.
Groot wantrouwen
TikTok zegt in een reactie dat het al ruim een jaar samenwerkt met de mededingingsautoriteit om de problemen aan te pakken. Het bedrijf is teleurgesteld dat de Federal Trade Commission nu een rechtszaak aanspant in plaats van samen te blijven werken aan een oplossing.
Er is al jaren groot wantrouwen in de VS richting TikTok, een app van Chinese makelij. Gevreesd wordt dat de Chinese overheid gevoelige data in handen kan krijgen via de app. De regering van president Biden wil ByteDance daarom dwingen de Amerikaanse activiteiten af te splitsen. Anders dreigt een verbod op de app in de VS.
Vorig jaar kreeg het bedrijf van de EU ook boetes opgelegd vanwege de manier waarop de gegevens van kinderen worden verwerkt.
https://cdn.nos.nl/image/2024/08/02/1117700/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2531503

2024-07-31 19:03:19

Man opgepakt in Portugal in verband met gestoken Nederlanders
De Portugese politie heeft een 19-jarige man opgepakt in verband met de steekpartij in Albufeira waarbij vier Nederlanders gewond raakten. De man wordt verdacht van poging tot moord.
Ierse en Nederlandse media zeggen dat de gearresteerde man Iers is, maar de Portugese politie heeft dit niet bevestigd.
De confrontatie tussen drie Ieren en negen Nederlanders van tussen de 17 en 21 jaar oud begon op zondagnacht als een woordenwisseling over geluidsoverlast. Vervolgens werden er vier Nederlanders gestoken.
"De slachtoffers, vier mannen, werden aangevallen met een scherp wapen, waardoor ze levensbedreigende verwondingen opliepen en in het ziekenhuis moesten worden opgenomen," schrijft de Portugese politie in een persbericht.
Eerder vandaag bevestigde het ministerie van Buitenlandse Zaken dat de vier Nederlandse jongens nog in het ziekenhuis liggen. Hoe ze eraan toe zijn, is niet bekend.
Het ministerie verleent bijstand aan de vier. Omdat Nederland geen opsporingsbevoegdheid in het buitenland heeft, is het aan de Portugese autoriteiten om onderzoek te doen naar de steekpartij.
https://cdn.nos.nl/image/2024/07/31/1116475/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2531137

2024-07-30 23:07:46

Moederbeer die toerist aanviel in Italië gedood, zorgen om welpen
De beer die eerder deze maand een Franse toerist aanviel bij het Gardameer in Noord-Italië, is ondanks protesten van dierenrechtenactivisten gedood. Volgens de autoriteiten was de berin gevaarlijk en was ze de afgelopen tijd ook betrokken bij zeker zes andere incidenten.
Dierenrechtenorganisaties zijn verontwaardigd en ook de Italiaanse minister van Milieu Gilberto Pichetto Fratin is kritisch: "Het doden van individuele beren is geen oplossing".
De aanval op de toerist was in de buurt van de plaats Dro, zo'n 10 kilometer ten noorden van het Gardameer. De beren in deze regio waren uitgestorven maar zijn daar in het kader van een Europees project in 1999 opnieuw uitgezet. "Vandaag ervaren we de gevolgen van een onzorgvuldige fout die is gemaakt om beren te exploiteren voor toerisme", zei Pichetto Fratin.
DNA-onderzoek
De 43-jarige Franse toerist raakte gewond aan zijn armen en benen. Na DNA-onderzoek bleek dat hij was gebeten door Kj1. De 22-jarige bruine berin was met drie welpjes die ze mogelijk wilde verdedigen.
Het bevel om de berin af te maken werd gegeven door president van de provincie Trentino Maurizio Fugatti. Volgens een internationale organisatie voor dierenbescherming werd het 's nachts uitgevaardigd zodat het onmogelijk was om uitstel aan te vragen.
Een advocaat van de organisatie zegt tegen persbureau Reuters dat het doden van de bruine beer haar drie welpen "in ernstige moeilijkheden" brengt. Dierenrechtengroep Leal zegt dat "de weesjes het slachtoffer kunnen worden van roofdieren".
De bruine beer is een beschermde diersoort in Italië. Alleen agressieve beren mogen worden gevangengenomen, verplaatst en indien nodig doodgemaakt. Toch heeft het parlement van Trentino onlangs een wet goedgekeurd die het doden van acht beren per jaar toestaat. Naar schatting leven er zo'n honderd beren in Trentino.
De president van de provincie zegt dat de wet bedoeld is om de bevolking te beschermen tegen de groeiende berenpopulatie. Vorig jaar raakte een jogger bij een beeraanval in de regio dodelijk verwond. De beer, JJ4, had in 2020 ook al een vader en zoon aangevallen die aan het wandelen waren. Zij overleefden de aanval wel.
Dierenactivisten wisten te voorkomen dat JJ4 werd afgemaakt. De beer is wel gevangengenomen en wordt binnenkort naar een dierentuin in Duitsland gebracht.
https://cdn.nos.nl/image/2024/07/30/1115984/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2531009

2024-07-29 16:55:44

Naast de stort of vuile fabriek: Roma wonen in heel Europa op ziekmakende plekken
Op de vervuilde grond van een stortplaats staan honderden geïmproviseerde huisjes waarin Roma-families wonen. Op straat spelen groepjes kinderen. Hier in het Roemeense Pata Rât, net buiten de tweede stad van het land Cluj, wonen 2000 Roma noodgedwongen tussen het afval van een van de meest vervuilende vuilnisbelten van Europa.
Het is een voorbeeld van een plek waar sprake is van 'ecologisch racisme', aldus het European Environmental Bureau (EEB). Door heel Europa wonen Roma op grote schaal noodgedwongen in ziekmakende omstandigheden, concludeert de milieuorganisatie na onderzoek. Gedreven door armoede of gedwongen door huisuitzettingen wonen ze bovengemiddeld vaak in een ongezonde omgeving, bijvoorbeeld in de buurt van fabrieken of stortplaatsen.
In Pata Rât vestigden de eerste Roma zich al meer dan 50 jaar geleden, om tussen het afval te zoeken naar materialen om te verkopen. Maar de meesten kwamen er terecht na een reeks huisuitzettingen in de jaren 2000. De laatste uitzettingen vonden plaats in 2010, toen de autoriteiten 350 Roma uit het centrum van de stad onder dwang naar Pata Rât verplaatsten.
"We werden behandeld als afval, niet als mensen", vertelt een bewoner die in 2010 uit zijn huis in Cluj werd gezet. "Mensen vertellen mij dat ze ziek zijn geworden omdat de lucht giftig is", vertelt een ander. "Ik heb ook last gekregen van mijn longen."
Geen uitzondering
Pata Rât is geen uitzondering, blijkt uit verschillende rapporten. In Turda, 30 kilometer naar het zuiden, wonen Roma noodgedwongen in een voorheen industrieel gebied. Onderzoeken wijzen uit dat de grond vervuild is met kwik. In Slowakije wonen Roma naast een vervuilende koperfabriek. Naast een Roma-wijk bij de Bulgaarse hoofdstad Sofia is een illegale stortplaats ontstaan omdat het afval er jarenlang niet werd opgehaald.
En ook in West- en Zuid-Europa zijn voorbeelden te vinden die volgens het EEB neerkomen op 'ecologisch racisme'. Zo zijn er in Italië tientallen wijken waar Roma afgescheiden leven in omstandigheden die door gebrek aan stromend water en riolering ongezond zijn. In het onderzoek worden vergelijkbare voorbeelden uit Zweden, Frankrijk en Spanje aangehaald. Door heel Europa hebben Roma bovengemiddeld vaak geen toegang tot stromend water of sanitaire voorzieningen.
Roma leven 10 tot 15 jaar korter
"Iedereen die onder zulke omstandigheden leeft, wordt daardoor beschadigd", zegt Dan Pavel Doghi. De Roemeense mensenrechtenfunctionaris studeerde in Cluj en zet zich al zijn hele carrière in voor Roma. Tot voor kort was hij bij de Europese Commissie verantwoordelijk voor de implementatie van het plan dat in 2020 werd gepresenteerd en de positie van Roma in EU-landen moet verbeteren.
Om dat te bereiken kunnen lidstaten gebruik maken van het hiervoor in het leven geroepen fondsen. Iedere twee jaar moeten de lidstaten laten zien wat zij gedaan hebben voor de verbetering van de positie van Roma.
"Onder Roma die naast stortplaatsen of chemische fabrieken wonen, zijn veel gezondheidsproblemen vastgesteld", vertelt Doghi. "Door de jaren heen heb ik ook ziekten als hepatitis en tuberculose zien uitbreken in deze gebieden. In veel EU-landen leven Roma gemiddeld 10 tot 15 jaar korter dan de rest van de bevolking. Dat is het resultaat van leven in zulke omstandigheden."
'Vicieuze cirkel'
Doghi omschrijft het als een vicieuze cirkel. "In veel gevallen zijn Roma daar terechtgekomen nadat lokale autoriteiten ze uit hun huizen hebben gezet. Vervolgens bestaan er zulke extreme vooroordelen over de omgeving waarin ze wonen, dat al hun kansen verdwijnen. Daarnaast liggen deze locaties vaak afgelegen en hebben bewoners dus geen toegang tot dezelfde voorzieningen."
Volgens Doghi beschikken lidstaten over alle middelen die nodig zijn om de positie van Roma te verbeteren. Doghi: "Dat er nog niet genoeg gebeurt, is vooral het resultaat van racisme. Helaas ken ik verschillende voorbeelden waarbij Europees geld dat bedoeld was om de positie van Roma te verbeteren, werd gebruikt om segregatie te verergeren."
Klimaatplannen
Eind 2019 werd de Europese Green Deal gelanceerd, de strategie waarmee de EU in 2050 klimaatneutraal moet worden. "No one and nowhere left behind" was toen een veelgenoemde zin. Geen groep of gebied zou mogen achterblijven.
"Roma wonen bovengemiddeld vaak in gebieden waar zij kwetsbaar zijn voor klimaatrampen zoals overstromingen", zegt Doghi. "In het Europese plan worden ze nauwelijks genoemd. Ik vrees dat Roma, zoals zo vaak gebeurt, wél vergeten zullen worden."
https://cdn.nos.nl/image/2024/07/29/1115165/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2530777

2024-07-26 00:37:50

Stemacteurs Hollywood staken ook vanwege zorgen over AI
Stemacteurs van videogames in Hollywood leggen het werk neer. Ze zijn er niet over te spreken dat een akkoord uitblijft over het gebruik van kunstmatige intelligentie (AI) in hun sector.
Vorig jaar was er ook een staking van 'gewone' acteurs in Hollywood, ook toen vanwege zorgen over de invloed van AI.
De stemacteurs, verenigd in de vakbond SAG-AFTRA, is al zo'n anderhalf jaar in gesprek met gamestudio's, waaronder Activision van Microsoft, Electronic Arts en Warner Brother Games. Vakbondsvoorzitter Fran Drescher, bekend van haar rol in comedyserie The Nanny, vindt dat de gamestudio's AI misbruiken ten nadele van de stemacteurs.
De studio's houden er een andere lezing op na. Ze zeggen teleurgesteld te zijn dat de vakbond wegloopt van de onderhandelingen. Partijen zouden dicht bij een deal zijn geweest. Volgens de studio's wordt er toestemming gevraagd van acteurs als hun stem wordt gebruikt voor AI-content. Over loonsverhogingen zou al wel een akkoord zijn bereikt.
Hoeveel stemacteurs meedoen aan de staking is niet bekend. Vakbond SAG-AFTRA vertegenwoordigt naar eigen zeggen zo'n 2600 mensen.
https://cdn.nos.nl/image/2024/07/26/1113314/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2530263

2024-07-25 17:41:09

Noodfonds Energie gaf 110.000 huishoudens steun, dubbel zoveel als vorig jaar
Bijna 110.000 huishoudens hebben dit jaar steun gekregen van het Tijdelijk Noodfonds Energie. Dat is een ruime verdubbeling ten opzichte van een jaar eerder, meldt het fonds. Vorige winter maakten ruim 50.000 huishoudens er gebruik van.
Huishoudens met weinig geld voor energie konden van januari tot maart dit jaar een aanvraag indienen bij het noodfonds. Het ging om huishoudens met een bruto maandinkomen tot maximaal 3200 euro (in het geval van een alleenstaande) en 4480 euro (voor samenwonenden). Zij moesten minstens acht tot tien procent van dat inkomen kwijt zijn aan energiekosten.
Het fonds betaalde in die gevallen een deel van de rekening. Gemiddeld ging het om een steunbedrag van 97 euro per maand voor een periode van zes maanden. De meeste aanvragen, 12.989, kwamen dit jaar uit Rotterdam.
Over het algemeen wisten mensen het noodfonds goed te vinden. De aanvragen en plaatsen met veel energiearmoede kwamen sterk overeen. Het noodfonds heeft een dashboard gemaakt waarop de goedgekeurde aanvragen in kaart zijn gebracht.
Nog steeds hard nodig
Kees Vendrik, bestuursvoorzitter van het noodfonds, is blij dat er zoveel mensen zijn geholpen: "Het noodfonds heeft laten zien dat we doelgericht en efficiënt steun kunnen bieden aan huishoudens die in energiearmoede leven."
Het fonds is inmiddels gesloten, maar de energiearmoede is nog niet opgelost, benadrukt de organisatie. En dat baart zorgen: "Juist voor mensen met een smalle beurs die tot op heden te weinig kunnen profiteren van de energietransitie, vrezen we dat gerichte steun ook de komende winters hard nodig blijft."
Het noodfonds roept het nieuwe kabinet daarom op om deze groep niet uit het oog te verliezen en structureel te blijven steunen.
https://cdn.nos.nl/image/2024/07/25/1113186/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2530223

2024-07-25 06:46:05

Wekdienst 25/7: Netanyahu ontmoet Biden in Witte Huis • Ajax en Eagles Europees in actie
Goedemorgen! De Israëlische premier Netanyahu spreekt in het Witte Huis met Joe Biden. En Ajax en Go Ahead Eagles spelen hun eerste wedstrijd in Europees verband.
Eerst het weer: de bewolking neemt toe en lokaal valt een bui. Bij een matige zuidwestenwind wordt het 22 tot 25 graden.
Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de werkzaamheden. En hier zie je waar wordt gewerkt aan het spoor.
Wat kun je vandaag verwachten?
Dit is er vannacht gebeurd:
Biden heeft in een toespraak tot het Amerikaanse volk uitgelegd waarom hij zich heeft teruggetrokken als kandidaat voor de presidentsverkiezingen. Biden zei afgelopen weekend te concluderen dat zijn ambities om herkozen te worden de eenheid binnen zijn partij in de weg staan en daarmee ook de eenheid in het land.
"Het verdedigen van de democratie is belangrijker dan welke titel dan ook", zei hij. Volgens de 81-jarige president is het nu tijd "voor nieuwe stemmen, frisse stemmen - en ja: jongere stemmen" in zijn partij.
Ook sprak hij nogmaals zijn steun uit voor de kandidatuur van vicepresident Harris, die inmiddels op genoeg steun binnen de Democratische Partij kan rekenen om de nieuwe presidentskandidaat te worden. Biden noemde haar "ervaren, taai en geschikt".
Ander nieuws uit de nacht
En dan nog even dit:
Het openingsduel tussen Marokko en Argentinië op het olympisch voetbaltoernooi eindigde gisteren in complete chaos.
Fans bestormden het veld:
Fijne dag!
https://cdn.nos.nl/image/2024/07/25/1112991/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2530161

2024-07-25 05:51:43

Boeing bekent schuld in 737 Max-zaak en wacht boete van ruim 240 miljoen dollar
In de VS hebben het ministerie van Justitie en vliegtuigfabrikant Boeing een overeenkomst bereikt na uitblijvende verbeteringen na twee fatale ongelukken met 737 Max-toestellen. De vliegtuigbouwer schond de voorwaarden van een eerdere schikking en stemt nu in met een schuldbekentenis en een boete van 243,6 miljoen dollar. Dat heeft het ministerie laten weten.
In twee jaar tijden stortten twee Boeing-vliegtuigen van het type 737 Max neer. In 2018 kwamen in Indonesië alle 189 inzittenden om toen het toestel in de Javazee stortte. Het jaar erop overleefde geen van de 157 inzittenden een crash in Ethiopië. Uit onderzoek bleek dat er problemen waren met een veiligheidssysteem.
Over de ongelukken trof Boeing in 2021 een schikking van 2,5 miljard dollar met de Amerikaanse justitie. Daarbij beloofde het bedrijf de 737 Max te verbeteren, zodat nieuwe ongelukken niet meer konden gebeuren. Maar na diverse nieuwe incidenten, zoals een loslatend deurpaneel, begon justitie een nieuw onderzoek.
Onterechte stempels
Bij dat onderzoek kwam aan het licht dat de veiligheidscontroles bij Boeing niet op orde waren. Monteurs die tijdens de fabricage van een vliegtuig onderdelen verwijderden maakten daar geen melding van. Inspecteurs bleken stempels te zetten voor werkzaamheden die helemaal niet waren uitgevoerd. Ook ontdekte het ministerie van Justitie dat er vervalste stempels in omloop waren.
Bovendien rommelden leidinggevenden in de fabriek met de volgorde van de werkzaamheden. Door de nieuwe vliegtuigen in een afwijkende volgorde in elkaar te zetten, nam de kans op productiefouten toe, zo valt te lezen in de overeenkomst.
Ontmoeting met nabestaanden
Justitie stelde Boeing daarop voor de keuze: schuld bekennen of strafrechtelijk vervolgd worden voor samenzwering om fraude te plegen. Met de deal die de twee partijen nu hebben gesloten ontloopt de vliegtuigbouwer verdere strafrechtelijke vervolging. De overeenkomst moet nog wel worden goedgekeurd door een federale rechter. Nabestaanden eisten eerder dat de top van Boeing alsnog wordt vervolgd.
De vliegtuigbouwer bevestigt de overeenkomst met het ministerie van Justitie. Onderdeel daarvan is ook dat Boeing de komende drie jaar minstens 455 miljoen dollar uittrekt voor het verbeteren van de veiligheids- en nalevingsprogramma's binnen het bedrijf. Ook staat in het document dat het bestuur van Boeing binnen vier maanden na de vaststelling van de overeenkomst een ontmoeting moet aangaan met nabestaanden van de omgekomen inzittenden.
https://cdn.nos.nl/image/2024/07/25/1112979/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2530155

2024-07-15 14:58:18

Podcast De Dag: na de moordaanslag op Donald Trump
De eerste reacties op de aanslag dit weekend bevestigden de diepe polarisatie waar Amerika mee kampt. Zonder het motief van de schutter te kennen, beschuldigden linkse en rechtse politici en media elkaar van het giftige klimaat waarbinnen de 20-jarige Thomas Matthew Crooks tot zijn daad is gekomen. Inmiddels lijkt de toon omgeslagen en roepen zowel het Democratische als het Republikeinse kamp op tot verbinding.
"Het is bijna een wedstrijd over 'the Uniter in Chief'," zegt Amerika-deskundige Laila Frank in deze podcast. Ze schetst hoe de aanslag op Trump zowel zijn eigen campagne als die van Biden zal beheersen en doen veranderen. Kan Trump geloofwaardig de rol van strijder, martelaar en verbinder op zich nemen? Biedt dit moment voor Biden de mogelijkheid om met een goed verhaal opzij te stappen en een andere Democratische presidentskandidaat naar voren te schuiven?
Reageren? Mail [email protected]
Presentatie en montage: Elisabeth Steinz
Redactie: Judith van de Hulsbeek en Lars Hulshof
Deze aflevering van De Dag kun je hier beluisteren. Bevalt het? Vergeet je dan niet te abonneren!
Onze podcasts:
De Dag: elke werkdag twintig minuten verdieping bij één onderwerp uit het nieuws.
Lang verhaal kort: elke werkdag rond vijven één onderwerp, in 5 minuten. NOS op 3 vertelt je wat je moet weten over een actueel onderwerp om het nieuws erover beter te kunnen volgen.
Met het Oog op Morgen: elke dag een overzicht van het nieuws, een blik in de ochtendkranten en het betere journalistieke interview.
Het Beste uit het Oog: iedere zaterdag selecteert de redactie van Met het Oog op Morgen de mooiste gesprekken van de afgelopen week.
De Stemming van Vullings en Van der Wulp: elke vrijdag een nieuwe aflevering waarin de politieke week wordt doorgenomen. Gemaakt door NOS en EenVandaag.
Jeugdjournaal-podcast: Iedere week vindt het Jeugdjournaal antwoorden op vragen van kinderen bij het nieuws.
https://cdn.nos.nl/image/2024/07/15/1109297/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2528968

2024-07-14 08:53:20

Dader aanslag Trump was geregistreerd als Republikein
De dader van de aanslag op Donald Trump was een 20-jarige man uit Bethel Park in Pennsylvania, de staat waar de aanslag is gepleegd. Deze Thomas Matthew Crooks is meteen doodgeschoten door een scherpschutter van de geheime dienst.
Hij stond ingeschreven als Republikein, meldt The Washington Post op basis van het kiezersregister van Pennsylvania. Crooks vuurde meerdere schoten af op Trump en gebruikte voor de aanslag een semi-automatisch geweer van het type AR-15, dat in de VS relatief makkelijk verkrijgbaar is.
Ondanks zijn registratie als Republikein heeft Crooks op de dag dat Biden werd beëdigd als president, 20 januari 2021, een donatie van 15 dollar gedaan aan een aan de Democratische Partij gelieerd politiek actiecomité, valt op te maken uit campagnefinancieringsrapporten van de federale overheid.
Crooks heeft 2022 eindexamen gedaan op een middelbare school in Bethel Park. Hij zou bij de verkiezingen van dit jaar voor het eerst zijn stem uitbrengen.
Over de achtergronden van de aanslag en over Crooks' motief is nog geen enkele duidelijkheid. Zijn vader zegt tegen CNN dat hij wil uitzoeken "wat er in godsnaam gebeurd is" en dat hij eerst met de politie wil praten voordat hij de media te woord staat over zijn zoon.
Het onderzoek van de FBI is nog in volle gang en de dienst roept getuigen die meer kunnen vertellen op om contact te zoeken of om foto's of video's te delen.
https://cdn.nos.nl/image/2024/07/14/1108737/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2528807

2024-07-04 17:32:51

Russen hebben strategisch gelegen buitenwijk van Tsjasiv Jar in handen
Het Oekraïense leger heeft zich na maanden van strijd teruggetrokken uit een buitenwijk van Tsjasiv Jar, een strategisch belangrijke plaats in de regio Donetsk.
"De posities van onze verdedigers zijn vernietigd. Bombardementen en artilleriebeschietingen hebben het veranderd in een maanlandschap", zei een woordvoerder van de legergroep ter plaatse.
Het zou geen zin meer hebben om dit stadsdeel te behouden. "Het spijt me dat we geleidelijk aan terrein moeten prijsgeven", zegt de plaatselijke Oekraïense commandant. "We kunnen niet behouden wat vernietigd is."
Volgens hem strijden de Oekraïners in dit gebied tegen een tien keer grotere Russische troepenmacht, die ook nog over veel meer wapens en munitie beschikt. De teruggetrokken Oekraïners hebben in en rond Tsjasiv Jar nieuwe posities ingenomen.
Bachmoet
Het stadje telde voor de oorlog 12.000 inwoners. Die zijn vrijwel allemaal vertrokken. Tsjasiv Jar ligt nog geen 20 kilometer westelijk van Bachmoet. Die stad viel vorig jaar mei na tien maanden van een zeer heftige en bloedige strijd in Russische handen.
Dit voorjaar werd de aanval op Tsjasiv Jar ingezet, de volgende stap van de Russen om het nog niet veroverde deel van de regio Donetsk in handen te krijgen. President Poetin noemde de verovering van deze regio in september 2022 een van de belangrijkste doelen van deze oorlog.
Nieuwe brigades
Volgens de Amerikaanse denktank Institute for the Study of War (ISW) doet Oekraïne zijn best om het tekort aan manschappen aan te pakken. Voor het stoppen en terugdringen van de Russen is het volgens het ISW cruciaal dat het Westen op tijd de goede wapens levert.
Om een tegenoffensief in te zetten heeft Oekraïne volgens president Zelensky snel nieuw zwaar materieel nodig, zoals gepantserde personeelsvoertuigen, tanks en zware artillerie. Daarmee worden tien nieuwe brigades uitgerust, die elk uit enkele duizenden militairen bestaan.
https://cdn.nos.nl/image/2024/07/04/1104287/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2527426

2024-07-02 23:30:56

Straf in fraudezaak tegen Trump niet volgende week bekend, maar pas in september
De rechtbank in New York bepaalt volgende week nog niet de straf van Donald Trump voor het vervalsen van documenten in de aanloop naar de presidentsverkiezingen van 2016. De uitspraak is uitgesteld tot 18 september.
Aanleiding voor het uitstel is de uitspraak van het Hooggerechtshof van gisteren over de immuniteit van een president. Volgens rechter Juan Merchan heeft die uitspraak mogelijk gevolgen voor deze zaak.
Zwijggeld
Een jury bepaalde eind mei dat Trump schuldig was aan het vervalsen van zakelijke gegevens die aantoonden dat hij 130.000 dollar zwijggeld betaalde aan pornoster Stormy Daniels. Zwijggeld betalen is in de Verenigde Staten niet strafbaar, maar dat niet vermelden in de boekhouding is dat wel.
Hoewel de verwachting niet is dat Trump in deze zaak een celstraf zal krijgen, kan hij bijvoorbeeld wel een voorwaardelijke straf krijgen. Daardoor zou hij zich regelmatig moeten melden bij een reclasseringsambtenaar in de staat New York, wat zijn presidentscampagne in de weg kan zitten.
Verkiezingen
Het bepalen van de strafmaat was gepland op 11 juli, dus volgende week donderdag. Maar Trump vroeg uitstel aan omdat hij de kans wil krijgen te beargumenteren dat hij als voormalig president immuun is voor vervolging.
Als de strafmaat inderdaad op 11 juli zou zijn bepaald, zou dat minder dan een week voor de Republikeinse Nationale Conventie zijn geweest. Daar wordt de kandidatuur van Trump voor de verkiezingen op 5 november officieel vastgesteld.
Trump had al aangekondigd in beroep te gaan tegen de veroordeling wanneer de strafmaat is vastgesteld.
Hooggerechtshof
Het Hooggerechtshof bepaalde gisteren dat Trump deels immuun is voor vervolging voor handelingen tijdens zijn presidentsperiode. Het grootste deel van de zwijggeldzaak dateert echter van voor zijn tijd als president.
Toch vroegen de advocaten van Trump gisteren aan rechter Merchan of zij mochten betogen dat de immuniteit ook voor deze zaak geldt. Merchan stemde hiermee in. Trumps advocaten moeten hun argumenten voor 10 juli bij de rechtbank indienen.
https://cdn.nos.nl/image/2024/07/02/1103508/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2527162

2024-06-29 10:06:05

Dit verandert per 1 juli: vaste doppen en huurcontracten, verboden dieren en meer
We zijn alweer bijna halverwege het jaar. En net als op 1 januari veranderen er per 1 juli weer allerlei wetten, regels en tarieven. In dit overzicht een greep daaruit.
Verboden huisdieren
Allerlei diersoorten mogen niet meer als huisdier of hobbydier gehouden worden. Alleen de dertig soorten die op de huis- en hobbydierenlijst staan zijn nog toegestaan. Tot nu toe waren er zo'n 300 soorten die mensen als huisdier hadden.
Alle dieren die niet op de lijst staan, zijn volgens de overheid ongeschikt als huisdier. Bijvoorbeeld omdat ze gevaarlijk zijn of ziektes kunnen overdragen. Of ze hebben een te ingewikkelde verzorging nodig. Heb je voor 1 juli al zo'n beest dan mag je die tot die sterft gewoon houden. Maar fokken of er eentje kopen mag niet meer.
Deze lijst gaat alleen over zoogdieren, er komen ook nog lijsten voor vogels, amfibieën en reptielen.
Een deel van de dieren die wel en niet mogen:
Dop vast aan fles
De schappen liggen er al vol mee, maar per 3 juli is het ook echt verplicht: doppen van plastic flessen en drankverpakkingen moeten voortaan vastzitten aan de fles. Zo worden ze automatisch mee ingeleverd voor recycling en komen ze niet ergens terecht als zwerfafval, is de gedachte. Het is een Europese maatregel en geldt in alle EU-landen.
Seksmisdrijven
Een nieuwe wet moet slachtoffers van seksueel geweld en grensoverschrijdend gedrag beter beschermen. Zo hoeft bij verkrachting of aanranding niet meer bewezen te worden dat er dwang was. Duidelijke signalen dat iemand geen seks wilde zijn voldoende.
En het online seksueel benaderen van kinderen onder de 16 wordt strafbaar. Er hoeft dan geen sprake te zijn van het voorstellen tot een ontmoeting voor seksuele doeleinden. Volgens de overheid kan hierdoor in de voorfase van daadwerkelijk misbruik eerder worden opgetreden.
Vrachtwagenrijbewijs voor elektrische bestelbus
Elektrische bestelwagens van tussen de 3500 en 4250 kilo mocht je tot nu toe besturen met het gewone rijbewijs B. Maar voortaan is vrachtwagenrijbewijs C1 nodig. Voor niet-elektrische busjes was dit al zo. Voor elektrische auto's werd rijbewijs B tot nu toe gedoogd, omdat elektrische busjes zwaarder zijn door batterijen.
Minimumloon en AOW omhoog
Zoals ieder halfjaar wordt het minimumloon aangepast aan de gemiddelde groei van de cao-lonen. Hierdoor stijgt het met 3,09 procent.
Uitkeringen zoals de bijstand en AOW zijn gekoppeld aan het minimumloon, die stijgen hierdoor ook. De AOW gaat van 1459,53 euro netto naar 1.486,24.
De Tweede Kamer stemde in oktober nog voor een extra verhoging van het minimumloon met 1,2 procent. Maar de Eerste Kamer stemde daartegen, dus dat gaat niet door.
Woon-werkverkeer bijhouden
Werkgevers moeten voortaan gegevens over zakelijk en woon-werkverkeer van werknemers doorgeven aan de overheid. Dit geldt alleen voor organisaties van 100 of meer personen.
Het is om de CO2-uitstoot in kaart te brengen. Werkgevers moeten daarom het aantal kilometers, het type vervoermiddel (bijvoorbeeld auto, fiets of ov) en bij auto's ook het brandstoftype doorgeven.
De overheid gebruikt de gegevens om te kijken of de uitstoot voldoende afneemt en of er normen moeten worden ingevoerd om die uitstoot verder te verminderen.
Verschijningsplicht verdachten
Verdachten van ernstige misdrijven moeten voortaan verplicht aanwezig zijn bij hun strafzaak. Dat is zodat slachtoffers of nabestaanden de verdachte kunnen vertellen wat het misdrijf bij hen heeft aangericht. En de rechter en officier van justitie kunnen dan de verdachte zelf vragen stellen. Tot nu toe mochten ze zelf weten of ze kwamen opdagen.
Koks uit Azië
Aziatische restaurants mogen geen zeer specifieke eisen aan koks meer stellen. Ze mochten tot nu toe vragen om bijvoorbeeld jaren ervaring en kennis van bijvoorbeeld de Thaise of Chinese taal en cultuur.
Daardoor konden ze relatief makkelijk werkvergunningen krijgen voor mensen uit die landen. Maar aan die uitzonderingspositie komt nu een eind. Ze moeten voortaan ook 'genoegen nemen' met Europees opgeleide koks, vindt de overheid. Want die kunnen ook worden bijgeschoold, is de gedachte.
Aziatische restaurants zijn niet blij met deze maatregel:
Digitale communicatie met overheden
Burgers en ondernemers hebben voortaan het recht om digitaal met overheidsinstanties te communiceren. Er zijn ook vaste normen voor deze communicatie, zo moet je een ontvangstbevestiging krijgen. Ook moeten overheden ondersteuning bieden aan digitaal minder vaardige mensen.
Het is niet zo dat communicatie per post of telefoon niet meer mag, maar digitale communicatie moet altijd een optie zijn.
Gereguleerde middenhuur
De Wet betaalbare huur gaat in. Daarmee komt er een nieuwe categorie huurwoningen waarvan verhuurders niet meer zelf mogen bepalen hoeveel huur ze vragen. Het gaat om huurwoningen die op basis van onder meer de oppervlakte, de WOZ-waarde en het energielabel tussen de 144 en 186 huurpunten hebben. Die mogen voortaan nog maar een huur hebben van tussen de 880 en 1158 euro.
Vragen verhuurders te veel huur, dan kan de huurder via de Huurcommissie huurverlaging eisen. Dat geldt wel alleen voor contracten die vanaf 1 juli ingaan. Ook kunnen gemeentes boetes geven voor te hoge huren. Gemeentes gaan dat pas vanaf 1 januari 2025 doen.
Vast huurcontract weer de norm
Tijdelijke huurcontracten voor woningen worden weer verboden. Sinds 2015 mochten woningeigenaren tijdelijke huurcontracten afsluiten, van maximaal 2 jaar. Daarna moest een huurder vertrekken. Of, als die mocht blijven, werd het na twee jaar vanzelf een vast contract.
Er zijn uitzonderingen waarbij een tijdelijk contract nog wel mag:
Huurverhoging sociale huurwoning
De huur van socialehuurwoningen mag per 1 juli maximaal 5,8 procent omhoog. En als de huur lager is dan 300 euro, mag die maximaal 25 euro omhoog. Dat is meer dan die 5,8 procent. Het gaat dan volgens de overheid om heel lage huren, die sneller verhoogd mogen worden.
Voor mensen met een hoog inkomen mag de huur ook met meer dan die 5,8 procent omhoog, maximaal 50 euro.
Voor huurwoningen in de vrije sector gold de maximum jaarlijkse verhoging voor zittende huurders al per 1 januari. Die was 5,5 procent.
Verkoop corporatiewoning
Woningcorporaties die huizen willen verkopen, moeten die eerst aanbieden aan de huurder die er al woont. Dat gold al voor socialehuurwoningen en nu ook voor duurdere huurwoningen van corporaties.
Wil een corporatie een lege huurwoning verkopen, dan moet die eerst vier weken aangeboden worden aan huurders in een socialehuurwoning van diezelfde corporatie.
Noodstroom voor stallen
Stallen die afhankelijk zijn van kunstmatige ventilatie moeten voortaan een noodaggregaat hebben. Dat moet voorkomen dat dieren stikken als de elektriciteit uitvalt. Het aggregaat moet minstens 6 uur kunnen draaien. Een alarmsysteem bij stroomuitval was al verplicht.
Sigarettenverkoop supermarkt verboden
De overheid maakt het stap voor stap moeilijker en duurder om te roken, omdat het slecht is voor je gezondheid. De stap is nu dat supermarkten geen sigaretten en vapes meer mogen verkopen. In aanloop hiernaartoe zijn veel supermarktketens er al mee gestopt.
Door dit verbod daalt het aantal verkooppunten van zo'n 10.000 naar 4400.
Eisen kinderopvang verlaagd
Vanwege de werkdruk en personeelstekorten gaan de kwaliteitseisen in de kinderopvang omlaag. Zo mag in de buitenschoolse opvang (voor kinderen van 4 tot 12) de verhouding tussen het aantal beroepskrachten en het aantal kinderen berekend worden op het niveau van een heel kindercentrum en niet meer op het niveau van een groep.
Ook mogen 'andersgekwalificeerde beroepskrachten' ingezet worden. Het gaat dan volgens de Rijksoverheid om mensen die bijdragen aan de ontwikkeling van kinderen door hun achtergrond. Zoals musici of sporters. Ze moeten wel een pedagogische module hebben voltooid. En er moet wel altijd een gewoon gekwalificeerde beroepskracht bij zijn.
In de dagopvang (0 tot 4 jaar) kan een beroepskracht in opleiding als vaste beroepskracht ingezet worden. Dit mag alleen als diegene het eerste leerjaar heeft afgerond.
Binnenvaartschepen mogen niet meer ontgassen
Binnenvaartschepen moeten soms hun laadruimte ontgassen. Na het lossen van bijvoorbeeld aardolie blijven daar namelijk dampen achter. Daarvoor zetten ze dan de laaddeuren open, varend in de buitenlucht. Maar het is voortaan verboden om dat te doen met de gassen van allerlei stoffen, zoals aardolie en benzeen.
Voortaan moet dit gebeuren bij speciale ontgassingsinstallaties. Het wordt verboden omdat ontgassen slecht is voor het milieu en ook slecht kan zijn voor de gezondheid van scheepsbemanning en omwonenden. Voor sommige stoffen gaat het verbod pas later in.
Gratis wijzigen achternaam nazaten van tot slaaf gemaakten
Nazaten van tot slaaf gemaakten kunnen gratis hun achternaam wijzigen. Dat kostte voorheen 835 euro. En je moest ook een psychologische verklaring hebben dat je hinder had van de achternaam. Dat hoeft niet meer.
Tot slaaf gemaakte mensen hadden vaak geen vrije keuze in hun achternaam. Die was vaak een verwijzing naar hun slavenhouder of de plantage waar zij werkten.
Hier maakten we eerder deze video over:
Schadevrije jaren
Verzekeraars starten 1 juli met een nieuw systeem dat het aantal schadevrije jaren van je autoverzekering bijhoudt. Nu weet alleen je huidige verzekeraar je schadevrije jaren. En die zet de info pas in een centraal systeem, Roy-data geheten, wanneer je je verzekering opzegt. Je kan het aantal jaren wel bij je verzekeraar opvragen.
Voortaan staat het aantal schadevrije jaren altijd in een centraal systeem en kun je dit altijd raadplegen. Dit is geen overheidsregel, maar door verzekeraars zelf zo afgestemd.
WIA alleen nog praktisch beoordelen
Mensen die ziek zijn en daarom een WIA-uitkering aanvragen, maar nog wel deels werken, worden voortaan anders beoordeeld. Uitkeringsinstantie UWV keek tot nu toe naar hoeveel ze in de praktijk nog verdienen (praktisch beoordelen) en hoeveel ze met hun beperking nog zouden kunnen verdienen in andere functies (theoretisch beoordelen).
Maar met dat theoretisch beoordelen stoppen ze. Iemand wordt alleen nog praktisch beoordeeld. En op basis van wat iemand in de praktijk nog verdient wordt gekeken hoe hoog diens WIA-uitkering moet zijn. Er zijn wachtlijsten voor WIA-beoordelingen en dit moet de boel versnellen.
Provisietransparantie
Verzekeringsadviseurs en bemiddelaars zijn voortaan verplicht om de consument actief te informeren hoeveel afsluitprovisie en doorlopende provisie die betaalt voor een schadeverzekering.
Ze moesten dit al doen als de consument erom vroeg, maar in de praktijk vroegen consumenten hier nauwelijks om. De Autoriteit Financiële Markten heeft nu besloten dat ze dit altijd moeten vertellen. Het doel is dat voor consumenten duidelijk wordt dat zij de bemiddelaar betalen en dat ze de dienstverlening kunnen afzetten tegen de prijs die ze daarvoor betalen.
https://cdn.nos.nl/image/2024/06/29/1101429/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2526562

2024-06-29 05:08:02

Komiek en acteur Martin Mull (80) overleden
De Amerikaanse komiek en acteur Martin Mull is op 80-jarige leeftijd in zijn huis in Los Angeles overleden. Hij was al een tijd ziek, schrijft zijn dochter op Instagram.
Martin Mull was tientallen jaren een geliefd bijrolacteur op tv en in films. Zo speelde hij in tientallen afleveringen van de in de jaren 90 razend populaire sitcom Roseanne, waarin hij de baas van hoofdpersonage Roseanne Conner was. Ook had hij terugkerende rollen in onder meer Two and a Half Men, Arrested Development en Veep. Voor die laatste serie werd hij in 2016 genomineerd voor een Emmy, de belangrijkste Amerikaanse tv-prijs.
In Two and a Half Men speelde Mull een pillenslikkende apotheker:
Mull begon in de jaren 70 als muzikaal komiek. Met zijn gitaar trad hij op in comedyclubs en speelde droogkomische liedjes. Bij een van zijn shows was ook Norman Lear, in die tijd een van de belangrijkste tv-producenten van sitcoms waaronder het baanbrekende All in the Family. Lear bood Mull zijn eerste tv-rol aan, in de satirische soapserie Mary Hartman, Mary Hartman.
Een jaar later kreeg Mull zijn eigen serie, Fernwood 2 Night, waarin hij de presentator van een talkshow speelde. De serie liep maar een seizoen, maar legde de basis voor zijn jarenlange Hollywood-carrière.
https://cdn.nos.nl/image/2024/06/29/1101368/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2526536

2024-06-28 18:49:24

Vijf aanhoudingen bij ontdekking drugslab Bergen op Zoom
Bij de ontdekking van een groot drugslab in de buurt van Bergen op Zoom zijn vijf mensen aangehouden. In het lab stonden grote ketels en zeker 25 vaten. De ontmanteling ervan duurde dagen.
De verdachten werden aangehouden tijdens de politie-inval in het pand aan de Heerlesebaan, afgelopen woensdag. Het gaat om vier mannen en een vrouw. De mannen komen volgens Omroep Brabant uit Alphen aan den Rijn, De Lier en Rotterdam en zijn tussen de 23 en 58 jaar oud. De vrouwelijke verdachte is 55 jaar en heeft geen vaste woon- of verblijfplaats.
De vier mannen zijn vandaag voorgeleid aan de rechter-commissaris. Die bepaalde dat ze langer vast blijven zitten, meldt het Openbaar Ministerie (OM). De vrouwelijke verdachte is vrijgelaten.
Ontmantelen
Het drugslab werd gevonden op de grens tussen Bergen op Zoom en Roosendaal. De politie vermoedt dat in het lab amfetamine werd geproduceerd. Het lab ontmantelen nam veel tijd in beslag. Gespecialiseerde agenten liepen rond en er waren auto's van SEON, een bedrijf dat helpt bij het ontmantelen van drugslabs. Op beelden is te zien dat drugsvaten in een vrachtwagen worden geladen.
https://cdn.nos.nl/image/2024/06/28/1101291/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2526507

2024-06-27 13:33:14

Ongedocumenteerde Surinamers krijgen alsnog verblijfsvergunning
Een groep 'ongedocumenteerde' Surinamers krijgt alsnog een verblijfsvergunning in Nederland. Demissionair staatssecretaris Van der Burg komt daarmee tegemoet aan de wens van de Tweede Kamer.
De kwestie van de Surinamers speelt al lang: het gaat om een groep van zo'n 800 mensen die soms al jaren in Nederland wonen en in Suriname als Nederlander werden geboren vóór de onafhankelijkheid. Nadat Suriname in 1975 zelfstandig was geworden, verloren veel inwoners van Suriname hun Nederlandse nationaliteit. Ze hadden vijf jaar om alsnog een Nederlands paspoort aan te vragen, maar om uiteenlopende redenen is dat bij deze groep niet gebeurd of gelukt. Dat heeft voor hen allerlei vervelende praktische gevolgen.
Aanvragen vanaf 1 januari
De Tweede Kamer sprak dinsdag met grote meerderheid in een motie uit dat er voor de betrokkenen alsnog een verblijfsregeling moet worden geregeld. Van der Burg had al eerder gezegd dat hij positief tegenover dat verzoek stond en hij schrijft nu aan de Kamer dat die regeling er inderdaad komt voor de groep waarover in de motie wordt gesproken. Volgens hem is de groep goed af te bakenen en te onderscheiden van andere mensen zonder verblijfsvergunning, waardoor precedentwerking wordt voorkomen.
De staatssecretaris wil een "eenmalige bijzondere humanitaire regeling" in het leven roepen. Die moet 1 januari volgend jaar ingaan. De betrokkenen kunnen dan tussen 1 januari en 1 juli een aanvraag indienen.
https://cdn.nos.nl/image/2024/06/27/1100826/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2526355

2024-06-27 03:48:07

Evacuaties vanwege brand in Delfts seniorencomplex
Zes woningen in een seniorenflat in Delft zijn vannacht ontruimd vanwege een brand. Die was uitgebroken in een van de appartementen.
Volgens een getuige is er mogelijk sprake van brandstichting. De bewoner zou wakker zijn geworden van een trillend raam, zag vlammen en wist tijdig de woning te verlaten.
De brand ging gepaard met veel rook. Het vuur ontstond rond 01.15 uur op het balkon van de woning. De brandweer wist de brand snel te blussen, maar wist niet te voorkomen dat de vlammen naar binnen sloegen. De woning liep veel schade op en is tijdelijk onbewoonbaar.
Twintig bewoners wachtten buiten tot ze weer naar binnen konden. Na korte tijd werden de woningen vrijgegeven en konden ze terug. Niemand raakte gewond.
De politie doet onderzoek naar de oorzaak van de brand. Daarbij werd een speurhond ingezet.
https://cdn.nos.nl/image/2024/06/27/1100699/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2526308

2024-06-26 20:55:32

Russische trein ontspoord na verzakking, bijna 50 gewonden
In Rusland zijn tientallen gewonden gevallen bij een treinongeluk. Negen rijtuigen van een langeafstandstrein zijn ontspoord en gekanteld. Volgens het Russische persbureau Interfax hebben bijna vijftig mensen botbreuken, snijwonden en hoofdletsel opgelopen.
Op beelden is te zien dat de spoorbaan volledig is verzakt. Enkele meters lager liggen rijtuigen in de modder. Reizigers zijn door ingetikte ruiten naar buiten geklommen.
Het ongeluk gebeurde in een afgelegen gebied bij het dorp Inta in de deelrepubliek Komi, pakweg 1700 kilometer ten noordoosten van Moskou. De trein bestond uit veertien wagons en zou een meerdaagse reis maken van Vorkoeta bij de poolcirkel naar Novorossiejsk aan de Zwarte Zee.
De Russische spoorwegen zeggen tegen Interfax dat doorweekte grond door zware regenval de oorzaak is van het ongeluk. De machinist zou de slechte staat van de spoordijk hebben gezien en een noodstop hebben willen maken, maar toen was het al te laat.
https://cdn.nos.nl/image/2024/06/26/1100586/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2526280

2024-06-26 20:25:07

Volkel wil niet nog meer F-35's, 'nu andere provincies aan de beurt'
Defensie breidt uit. Dat betekent meer militairen, meer materieel, meer oefenen - en soms meer overlast. De vraag is waar dat allemaal gaat gebeuren. Het ministerie van Defensie houdt deze weken in alle provincies informatieavonden over de uitbreidingsplannen. Die gaan van munitie-opslag en kazernes tot oefenterreinen en vliegbases voor helikopters en F-35-gevechtsvliegtuigen.
Vanavond is er een inspraakavond in Waalwijk in Noord-Brabant. Daar zijn veel mensen niet blij met de uitbreidingsplannen en wat die voor de regio betekenen. Er kwamen honderden reacties, die vooral gingen over de verwachte overlast van straaljagers en helikopters.
Noord-Brabant huisvest nu al veel Defensielocaties. De krijgsmacht heeft er oefenterreinen, kazernes, laagvlieggebieden en vier vliegbases: Woensdrecht, Gilze-Rijen, Volkel en Eindhoven. Als het aan het ministerie ligt, komt daar dus nog het een en ander bij.
Zo moet er ruimte zijn om veel meer oefenvluchten met de F-35 te maken. Nu is er ruimte voor 5200 vluchten per jaar, dat moeten er 7500 kunnen worden. Daarbij komt dat de F-35 veel meer lawaai maakt dan de F-16.
Demissionair staatssecretaris Van der Maat verwacht niet dat die 7500 vluchten direct nodig zijn. "Met de toenemende dreiging zullen we meer moeten oefenen, maar we moeten ook de mogelijkheid hebben om bij verhoogde dreiging toestellen uit het buitenland te kunnen ontvangen. Dus we moeten flexibel zijn en voorbereid op de mogelijkheid dat dat gaat komen."
Marius Wijdeven, inwoner van Volkel, is niet blij met de plannen van Defensie. "Het is een kolereherrie", zegt hij over de geluidsoverlast van de toestellen. "Daar hebben we al meer dan genoeg van. Als de pijn te verdelen is, waarom zou je het dan niet doen?"
Wijdeven gaat in Waalwijk eerst goed luisteren naar de plannen, maar zegt ook: "We houden de vinger aan de pols".
Defensie heeft 52 F-35's besteld. 45 daarvan worden gestationeerd in Nederland. Een van de scenario's is om twee zogeheten squadrons, van samen dertig straaljagers, te stationeren op vliegbasis Volkel en een squadron op vliegbasis Leeuwarden.
Het ministerie realiseert zich dat de voorgenomen plaatsing een grote belasting betekent voor een kleine regio. Daarom is ook gezocht naar mogelijke alternatieven binnen en buiten de provincie.
Een van de opties is heropening van het in 1993 gesloten vliegveld De Peel als uitwijkmogelijkheid voor Volkel. Ook Woensdrecht, Gilze-Rijen en Eindhoven zijn met dat doel in beeld. Uit de eerste consultatieronde bleek dat er veel zorgen zijn over conflicten met andere wensen, zoals de energietransitie, natuurbeheer en woningbouw. Ook die vragen allemaal om ruimte.
Samenwerking met burgerluchtvaart
Daarom heeft Defensie ook buiten de provincie gekeken en is het oog gevallen op samenwerking met twee vliegvelden voor de burgerluchtvaart: Lelystad Airport en Groningen Airport Eelde. Met Lelystad zijn inmiddels eerste verkennende gesprekken gevoerd. De provincies Groningen en Drenthe hebben al laten weten F-35's op Eelde geen goed idee te vinden.
Tenslotte is ook Twente Airport in beeld. Dat werd in 2007 gesloten voor militair gebruik, maar heeft nog infrastructuur voor jachtvliegtuigen. De provincie Overijssel heeft positief gereageerd.
Van der Maat, die komende week afzwaait, verwacht dat het nieuwe kabinet rond de jaarwisseling een besluit zal nemen. "Wat we nu doen is al die locaties met elkaar vergelijken. Dan komen er een of twee plekken naar boven en die gaan we beoordelen op de andere mogelijke ruimtebehoeftes ter plekke. En we zien erop toe dat elke regio een bijdrage levert."
https://cdn.nos.nl/image/2024/06/26/1100575/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2526277

2024-06-26 13:31:49

Inspectie dreigt met boetes tegen huisartsenketen Co-Med
De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) dreigt met boetes tegen de commerciële huisartsenketen Co-Med. De keten komt daardoor nog verder in de problemen.
De waarschuwing gaat vandaag in. Dat betekent dat als de praktijken niet bereikbaar zijn of de spoedzorg niet in orde is, Co-Med voor iedere praktijk per dag een boete krijgt.
De IGJ greep in april al in bij Co-Med. Dat had toen ook te maken met de slechte bereikbaarheid van de tien praktijken. Bij spoedgevallen was Co-Med niet binnen 30 seconden bereikbaar, terwijl dat wel moet. Volgens de inspectie ontstonden hierdoor grote risico's voor de veiligheid van patiënten.
De tien praktijken gingen vorige week al 'tot nader order' dicht, omdat de zorgverzekeraars het contract met Co-Med opschortte. Gisteren zegden de verzekeraars het contract definitief op. De keten krijgt daardoor geen geld meer. De meeste praktijken van Co-Med zijn nog steeds gesloten.
'Paniek gecreëerd'
Directeur Guy Vroemen van Co-Med laat aan de NOS weten dat hij met zijn advocaat in beraad is om stappen te ondernemen tegen de zorgverzekeraars. "Men snijdt ons opzettelijk af", zegt hij. "Wij doen er alles aan om open te zijn. De spoedzorg proberen we op z'n minst nog te kunnen realiseren. dat staat voorop. De zorgverzekeraars hebben ervoor gekozen om Co-Med af te snijden van haar inkomsten. Daardoor creëer je paniek."
Welke praktijken nu open zijn, is onduidelijk. Volgens Vroemen hebben veel medewerkers zich ziek gemeld vanwege de hele situatie rondom Co-Med. "De patiënt is momenteel de dupe."
Te weinig personeel
Sinds april moet Co-Med iedere maand een rooster van de bezetting aanleveren aan de inspectie. Daaruit is volgens de IGJ gebleken dat er te weinig personeel is om spoedzorg te leveren. Daarom zetten ze nu de volgende stap door te dreigen met boetes. In totaal kunnen die oplopen tot een maximum van 750.000 euro.
https://cdn.nos.nl/image/2024/06/26/1100385/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2526223

2024-06-23 01:19:07

Dertien aanhoudingen in Griekenland voor veroorzaken bosbrand door vuurwerk
De Griekse politie heeft dertien mensen opgepakt die ervan worden ervan verdacht vuurwerk vanaf een boot te hebben afgestoken bij het eiland Hydra. Dat vuurwerk zou een bosbrand op het eiland hebben veroorzaakt die eergisteren ontstond.
De dertien hebben allen de Griekse nationaliteit en worden vandaag voor de rechter voorgeleid, meldt de Griekse krant Kathimerini. Ze waren aan boord van een luxejacht dat bij het eiland voer. Nadat de brand uitbrak, voeren ze richting een jachthaven in de buurt van Athene. Kort daarna werden ze opgepakt.
Het is zeer droog in het gebied, waardoor het risico op natuurbranden al groot was. De brand, die zeer waarschijnlijk door het vuurwerk was ontstaan, was gistermiddag onder controle.
Uitzonderlijk heet
Het was de afgelopen weken in Griekenland, maar ook in Cyprus en Turkije uitzonderlijk heet voor de tijd van het jaar. Gemiddeld ligt de temperatuur in Griekenland in juni rond de 30 graden, maar regelmatig gingen de temperaturen richting de 40 graden.
Als gevolg daarvan zijn er veel natuurbranden in Griekenland. De Griekse brandweer meldde gisteren dat binnen 24 uur 66 natuurbranden in het land woedden.
https://cdn.nos.nl/image/2024/06/23/1098857/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2525752

2024-06-22 23:46:46

Man en vrouw gewond na conflict op camping in Vrouwenpolder
Een man en vrouw zijn vanavond gewond geraakt bij een gewelddadig conflict op een camping in het Zeeuwse dorp Vrouwenpolder.
Een van hen moest worden gereanimeerd, meldt de politie aan Omroep Zeeland. Ook werd een traumahelikopter ingeschakeld. Zowel de man als de vrouw zijn naar een ziekenhuis in Rotterdam gebracht.
De politie doet nog onderzoek naar de exacte aanleiding van de steekpartij. Of de twee elkaar kenden, heeft de politie nog niet bekendgemaakt.
https://cdn.nos.nl/image/2024/06/22/1098854/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2525750

2024-06-22 20:40:09

Voedselbanken zetten data-analyse in om meer mensen te bereiken
Voedselbanken Nederland wil met behulp van data-analyse meer mensen gaan bereiken. Samen met experts op het gebied van kunstmatige intelligentie ontwikkelt de stichting een data-dashboard. Daarmee kun je snel en goed zien wat een wijk nodig heeft als het om dagelijkse boodschappen gaat die de bewoners zelf niet kunnen betalen.
De 177 lokale voedselbanken leveren nu boodschappen aan ruim 180.000 mensen. Maar dat zouden er veel meer kunnen zijn. Want er zijn in Nederland 200.000 à 250.000 mensen die aanspraak zouden kunnen maken op hulp van een voedselbank, maar dat niet doen.
Waarom niet? De organisatie probeert het antwoord op die vraag op verschillende manieren te vinden. Een van die manieren is het in kaart brengen van vraag en aanbod. Want zo'n overzicht bestond tot voor kort niet of nauwelijks.
Groen vs. rood
"Kijk, we zitten nu hier." Sander Stomph wijst op zijn laptop een groen vlak aan in de kaart van Nederland: Amsterdam Zuidoost. "Groen betekent hier: relatief veel mensen die in aanmerking komen voor hulp van de voedselbank, krijgen die ook." Vlak ernaast: een rood gebied, Driemond. "Weinig mensen die hulp krijgen."
Stomph, voorman van Kickstart AI, maakt met een paar muisklikken duidelijk hoe dat komt. "De A9 ligt tussen Driemond en Amsterdam Zuidoost. Te voet of met de fiets is de voedselbank hier eigenlijk niet goed bereikbaar. En het ov is omslachtig en ook voor veel mensen die leven op het sociaal minimum te duur."
Gesneden koek
Het is een manier van naar gegevens kijken die voor reguliere supermarkten gesneden koek is. Waar ga je zitten? Hoe ziet het publiek er daar uit? Maar voor voedselbanken was het tot voor kort tamelijk onontgonnen terrein.
Nu werken negen lokale voedselbanken in een proef met het data-dashboard dat werd ontwikkeld in samenwerking met de organisatie van Sander Stomph. Kickstart AI is een non-profitorganisatie die voor allerlei bedrijven en organisaties kunstmatige-intelligentie-toepassingen bedenkt. De inzet is nu om voor alle voedselbanken zo'n dashboard te ontwikkelen.
Nuttig
Het data-dashboard kan worden verrijkt met allerlei gegevens die voor voedselbanken nuttig kunnen zijn. "Dus niet alleen hoeveel sociale minima er in een wijk wonen. Maar ook bijvoorbeeld of er veel gezinnen wonen, of juist veel oudere mensen," zegt Letty Broere, bestuurslid van Voedselbanken Nederland.
Voedselbanken kunnen hun wervingscampagnes afstemmen op de data uit de dashboards. En dat is succesvol, zegt Broere. "In een wijk met veel gezinnen gingen we naar een school. En boden vervolgens een rondleiding aan in de voedselbank, de kinderen samen met de ouders. Dat werkt."
"Als uit de data blijkt dat bereikbaarheid een probleem is, kan een bezorgdienst worden opgezet. Of een extra uitgiftepunt in een kerk of buurthuis."
Anna Custers, lector Armoede Interventies aan de Hogeschool van Amsterdam vindt het "veelbelovend" dat Voedselbanken Nederland nu data-analyse inzet om te bepalen waar het best hulp geboden kan worden en op welke manier. "Dit is een nuttige extra kennisbron, vooral als het breed uitgerold wordt en gecombineerd gaat worden met data van andere organisaties."
Het inzetten van data-analyse is volgens Custers iets dat meer toegepast zou moeten worden in de sociale hulpverlening. "Het ontbreekt vaak aan een goed overzicht van welke ondersteuning waar nodig is en welke hulp al wordt geboden."
"Maar bereikbaarheid en het afgestemd zijn op de doelgroep zijn zeker niet de enige factoren die het succes bepalen. Schaamte en vernedering die mensen ervaren die hulp nodig hebben spelen ook een grote rol", zegt Custers.
"Er is ook een groep die de Voedselbank actief mijdt, omdat ze de vaak uitgebreide intake niet willen doorlopen. Deze groep ga je niet ineens wel bereiken door betere data-inzichten. De drempel zit daar in heel andere factoren zoals vertrouwen en het niet stellen van allerlei voorwaarden."
Klantvriendelijkheid
Bestuurslid Broere van Voedselbanken Nederland benadrukt dat het data-dashboard niet de enige manier is om het bereik van de voedselbanken te verbeteren. Daarvoor is er het project 'Onder de radar', waaraan verschillende voedselbanken deelnemen. "Het gaat dan ook over bijvoorbeeld het verbeteren van de klantvriendelijkheid."
Sander Stomph van Kickstart AI ziet in een verdere toekomst ook mogelijkheden voor kunstmatige intelligentie. "Het begint met het goed opzetten van een datasysteem. Als dat op orde is, kun je vrij eenvoudig met bijvoorbeeld machine learning gaan voorspellen hoe armoede zich in bepaalde wijken gaat ontwikkelen en dus waar je je als voedselbank op kan gaan richten."
https://cdn.nos.nl/image/2024/06/22/1098780/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2525732

2024-06-22 19:01:26

Groot spandoek valt naar beneden in Geesteren, meerdere gewonden
Bij een incident met een spandoek in het Gelderse Geesteren zijn meerdere gewonden gevallen, zegt een woordvoerder van de Veiligheidsregio Twente. Het is nog onduidelijk om hoeveel mensen het gaat en hoe ernstig ze gewond zijn.
De stellage kwam voorafgaand aan een oefenwedstrijd van FC Twente naar beneden:
Het spandoek, dat aan een hijskraan hing, kwam rond 18.15 uur naar beneden. Aan het spandoek zaten volgens de Veiligheidsregio een aantal ijzeren staven.
Volgens Tubantia ging het mis op het moment dat beide elftallen, Stevo en FC Twente, het veld betraden. Het naar beneden gevallen spandoek zou van de supportersvereniging uit Geesteren zijn. Volgens de krant waren er op het moment van het ongeluk enkele honderden supporters aanwezig in het stadion.
Later meer.
https://cdn.nos.nl/image/2024/06/22/1098745/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2525722

2024-06-22 18:18:11

Toeristen moeten Italiaanse eiland Capri mijden vanwege watertekort
Dagjesmensen die Capri willen bezoeken, komen van een koude kermis thuis; door een drinkwatertekort mogen ze het eiland tijdelijk niet op. Dat heeft de burgemeester van Capri vanochtend besloten. Alleen mensen die in een hotel verblijven of een vakantiewoning hebben op het eiland zijn nog welkom.
Afgelopen donderdag brak een van de belangrijkste waterleidingen tussen het eiland en het Italiaanse vasteland. De reparatiewerkzaamheden gingen die dag nog van start, maar door technische problemen is het tot nu toe niet gelukt om de watervoorziening weer op gang te krijgen.
Daardoor kan de burgemeester "essentiële voorzieningen niet voor iedereen garanderen", aldus Italiaanse media. Dat is volgens burgemeester Falco helemaal moeilijk nu het toeristenseizoen in volle gang is. In de zomermaanden komen duizenden mensen per dag met de boot naar het eiland.
Na het noodbevel ontstonden vanochtend lange rijen in de haven van Napels, een van de locaties waarvandaan veerboten naar Capri normaal gesproken vertrekken. Boten die al onderweg waren naar het eiland, moesten omkeren.
Afgelegen gebieden
Voor bewoners van het eiland is er op dit moment drinkwater, maar dat raakt wel langzaam op. Zeker in lastig bereikbare gebieden, zoals Anacapri in het zuiden van het eiland, zou de watervoorraad zeer beperkt zijn. Hotels en vakantiewoningen beschikken vaak over eigen watertanks; daarom mogen toeristen die in zo'n accommodatie verblijven vooralsnog naar het eiland afreizen.
Het noodbevel op Capri is tijdelijk, al is nog onduidelijk wanneer het afloopt. Ook is niet bekend wanneer de waterleiding gerepareerd zal zijn.
https://cdn.nos.nl/image/2024/06/22/1098717/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2525710

2024-06-22 17:36:13

Gewonden bij ontploffing barbecue op festival Scheveningen
Bij een ontploffing van een barbecue op het strand van Scheveningen is vanmiddag een man zwaargewond geraakt. Hij is overgebracht naar het Brandwondencentrum in Rotterdam, meldt Omroep West.
Volgens een woordvoerder van de brandweer liepen drie anderen bij de ontploffing lichtere brandwonden op. Zij konden op het strand worden behandeld.
Het ongeluk gebeurde rond 15.15 uur toen een medewerker van een Caribisch festival op het Noorderstrand een barbecue bijvulde met een brandbare gel. De barbecue, die was opgesteld in een partytent, ontplofte direct.
Een medisch team landde met een traumahelikopter op het strand om extra hulp te verlenen. De brandweer kondigde meteen een stookverbod af op het kleinschalige festival.
Omdat het om een medewerker van het festival gaat, stelt de Arbeidsinspectie een onderzoek in naar de precieze oorzaak van het ongeluk.
https://cdn.nos.nl/image/2024/06/22/1098688/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2525703

2024-06-22 17:04:16

Zomerse dagen in aantocht, temperaturen tot 29 graden
Op 1 juni begon de meteorologische zomer, maar van echt zomerweer was deze maand nog geen sprake. Daar komt de komende dagen met zonnig, warm en droog weer verandering in.
Vandaag zijn er in het zuiden van het land nog een paar buien mogelijk, maar op veel andere plekken in het land laat de zon, bij een temperatuur tussen de 17 tot 21 graden, zich al geregeld zien.
Morgen blijft het overal droog en is er ook veel zonneschijn. Vooral in het westen van het land zullen weinig wolken te zien zijn. In het zuiden van het land loopt de temperatuur op tot 24 graden.
En de tweede helft van de week dan? Die weersverwachting is wat onzekerder: het kan warm en droog blijven, maar ook bestaat een scenario dat de luchtvochtigheid toeneemt en dat onweersbuien de warmte laten verdwijnen.
Warme maar natte lente
De zomerse dagen van aankomende week volgen na de warmste lente ooit sinds het KNMI begon met de metingen. Met een gemiddelde temperatuur van 11,8 graden was deze lente bijna 2 graden warmer dan gemiddeld over de afgelopen 30 jaar.
Maar dat het een warme lente was, betekent niet dat het ook zonnig was. Het KNMI spreekt van de op één na natste lente ooit. Mei was zelfs de natste meimaand ooit gemeten. Gemiddeld viel er vorige maand 127 millimeter regen, waar normaal 55 millimeter valt.
En ook de junimaand verloopt tot nu toe wisselvallig in Noordwest-Europa. Op het grensvlak van het warme en het koelere weer kwamen afgelopen week veel onweersbuien voor. Ook een aantal wedstrijden op het EK voetbal in Duitsland hadden te maken met noodweer. Daartegenover staan de uitzonderlijk hoge temperaturen in Zuidoost-Europa voor de tijd van het jaar. In grote delen van Turkije, in Griekenland en op de Balkan worden temperaturen tussen 35 en 40 graden gemeten.
https://cdn.nos.nl/image/2024/06/22/1098677/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2525700

2024-06-22 16:43:24

Studenten en hoogleraren demonstreren tegen bezuinigingen nieuw kabinet
Docenten, hoogleraren en bestuurders van universiteiten en hogescholen hebben zich vanmiddag aangesloten bij een studentendemonstratie in Utrecht. Ze trokken samen op tegen de bezuinigingsplannen van het nieuwe kabinet. In totaal waren er volgens verslaggevers van RTV Utrecht meer dan 500 mensen op de been.
De nieuwe coalitie van PVV, BBB, NSC en VVD maakte in mei bekend voor ruim 1 miljard euro te willen bezuinigen op het wetenschappelijk onderwijs. Ook staat in het hoofdlijnenakkoord van de coalitie dat er weer een boete komt voor studenten die lang over hun studie doen.
"Die bezuinigingen staan gelijk aan het afschaffen van een universiteit zo groot als de Universiteit Utrecht", aldus de boze Amsterdamse hoogleraar Rens Bod. "Wij maken ons daar zorgen over. Hoe kun je dat doen in deze tijd? Er is een tekort aan mensen in allerlei werkvelden. Wij leiden die mensen op en dan ga je daar op bezuinigen!"
'Beklemmende maatregel'
Bod, ook betrokken bij actiegroep WO in Actie, was een van de hoogleraren die meeliepen met de demonstratie die oorspronkelijk was opgezet door de Landelijke Studentenvakbond LSVb. De LSVb verzet zich vooral tegen het voornemen om de langstudeerboete opnieuw in te voeren.
"Het is een beklemmende maatregel", stelt LSVb-voorzitter Elisa Weehuizen. Zij wijst erop dat er allerlei redenen zijn waarom studenten langer moeten studeren. Ook zijn er al tal van andere maatregelen genomen, zegt Weehuizen. "Waar de beperkte basisbeurs het langstuderen al ontmoedigt, wil de nieuwe coalitie dit verder bestraffen met maar liefst 3000 euro per jaar. Dat ook nog eens in combinatie met huurprijzen boven het maximale leenbedrag, stijgende collegegelden en hoge rente op de studiefinanciering."
Willekeur
Ook Anton Pijpers, bestuursvoorzitter van de Universiteit Utrecht, toonde zich uitermate kritisch bij de demonstratie. Hij hekelde vooral de willekeur waarmee de nieuwe coalitie wil bezuinigen. "Je bezuinigt niet op het onderwijs in de breedte", aldus Pijpers. "Dat is niet goed voor studenten. Het is niet goed voor de kwaliteit van het onderwijs. En het is niet goed voor de maatschappij."
https://cdn.nos.nl/image/2024/06/22/1098667/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2525696

2024-06-22 16:22:53

Herdenkingsjaar slavernijverleden bijna voorbij, maar 'angel is er nog niet uit'
Hoop, emotie en blijdschap voerden de boventoon in het Oosterpark in Amsterdam toen koning Willem-Alexander op 1 juli 2023 het herdenkingsjaar slavernijverleden aftrapte met excuses. Nu, bijna een jaar later, is de stemming totaal anders. "Er is geen punt, geen komma, maar een backspace gezet met dit nieuwe kabinet dat eraan komt", zegt Mitchell Esajas van The Black Archives, een archief van zwart erfgoed.
In aanloop naar het herdenkingsjaar maakte toenmalig premier Rutte excuses voor het Nederlands slavernijverleden. "We doen dit, om staande op de drempel van een belangrijk herdenkingsjaar, samen de weg vooruit te vinden", zei Rutte op 19 december 2022. "We delen niet alleen het verleden, maar ook de toekomst. Dus zetten we vandaag een komma, geen punt."
Er kwam een bewustwordingsfonds, rehabilitatie voor de Curaçaose vrijheidsstrijder Tula, er is een begin gemaakt met een slavernijmuseum en er komt een Nationaal Herdenkingscomité. Ook waren er het hele jaar door activiteiten, van theater tot podcast, van discussies tot muzikale bijeenkomsten.
Maar de opbrengsten van het herdenkingsjaar worden binnen de zwarte gemeenschap wisselend bekeken. De scepsis van Esajas begon al met de woorden van koning Willem-Alexander, die bij de aftrap van het herdenkingsjaar vergiffenis vroeg voor het gebrek aan handelen van zijn voorouders bij deze misdaad tegen de menselijkheid. "Ten kon drai, tijden zijn veranderd", sprak de koning. "Maar niet in positieve zin", stelt Esajas, die doelt op de komst van een nieuw kabinet met de PVV als grootste partij.
'Slavernijgedram'
De vraag is dan ook hoe de afsluiting van het herdenkingsjaar op 1 juli in het Oosterpark zal gaan verlopen. De koning is dit jaar niet aanwezig, PVV-Kamervoorzitter Bosma is dat wél. De man die in zijn rol als Tweede Kamerlid vorig jaar aangaf het bewustwordingsfonds een cadeautje voor linkse activisten te vinden.
"Het interesseert me helemaal niks, ga iets nuttigs doen met dat geld. Ik wil niet bewust gemaakt worden, stop daarmee. Het slavernijgedram is al jarenlang aan de gang. Het is 200 miljoen aan propaganda en indoctrinatie", zei Bosman destijds.
Toenmalig Tweede Kamerlid van BIJ1 Sylvana Simons, die eind vorig jaar de Kamer verliet, waarschuwde aan de vooravond van het herdenkingsjaar nog dat herstelmaatregelen van grotere waarde zijn dan symbolische woorden. "Het bewustwordingsfonds, het slavernijmuseum en investeringen in het onderwijs over het koloniaal en slavernijverleden zijn niet structureel en dragen niet bij aan de verbetering van de materiële realiteit van de nazaten", zei Simons. "Bewustwording is van wezenlijk belang maar de groep die de minste bewustwording nodig heeft, wordt nog altijd het hardst geraakt door de voelbare nalatenschap van de slavernij."
Nog niet klaar
Ook het Adviescollege Dialooggroep Slavernijverleden adviseerde in 2021 om te werken aan erkenning, excuses en herstel. Die eerste twee punten zijn er gekomen, maar herstel is er nog niet, stelt oud-voorzitter Dagmar Oudshoorn. "Mensen denken bij herstel aan betalingen, maar het is veel breder dan dat. Het is rechtzetten van wat er in het verleden is gebeurd en de doorwerking daarvan bestrijden. We zijn nog bij de komma, niet bij een punt."
Ook Oudshoorn ziet het risico op een 'backspace', waar Esajas het over heeft. "Of het een backspace zal zijn, moeten we gaan zien. Laten we zeggen dat voor de gemeenschap de aangekondigde aanwezigheid van Kamervoorzitter Bosma door zijn uitspraken wel een klap in het gezicht is."
'Excuses onomkeerbaar'
Demissionair minister Dijkgraaf van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap was verantwoordelijk voor het herdenkingsjaar slavernijverleden. Hij is minder pessimistisch. "Voor mij is dit het meest betekenisvolle wat ik als minister heb mogen meemaken. Veel mensen hebben zich gehoord en gezien gevoeld. Ik voel dat we met elkaar een drempel over zijn gegaan. De excuses van de premier en het vragen om vergiffenis door de koning zijn onomkeerbaar."
Of het uiteindelijke doel van het herdenkingsjaar slavernijverleden is behaald, daarover twijfelt voorzitter Linda Nooitmeer van het Nationaal instituut Nederlands slavernijverleden en erfenis (NiNsee). "De angel is er nog niet uit, de sociaaleconomische achterstanden zijn nog niet ingelopen. De rehabilitatie van Tula, het op te richten slavernijmuseum, dat is allemaal mooi en belangrijk. Maar de vraag is - at the end of the day - of de meest kwetsbaren hiermee echt geholpen zijn."
Zo had zij graag meer geld naar onderwijs zien gaan, maar noemt ze het wel positief dát de 100 miljoen euro aan beleidsintensiveringen wordt uitgetrokken. Met de komst van het nieuwe kabinet hoopt Nooitmeer vooral bij lokale overheden stappen vooruit te kunnen zetten. "We gaan de schouders niet laten hangen."
https://cdn.nos.nl/image/2024/06/22/1098656/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2525693

2024-06-22 15:07:21

'Hooggerechtshof Iran schrapt doodstraf rapper Toomaj Salehi'
De executie van de Iraanse rapper die uitgroeide tot een symbool van de protestgolf in het land in 2022 lijkt voorlopig van de baan. Zijn advocaat zegt dat het hooggerechtshof in Iran de opgelegde doodstraf heeft geschrapt. De advocaat geeft echter ook aan dat de juridische behandeling van de zaak nog niet is afgerond.
Er is nog geen officiële bevestiging over wat het hooggerechtshof heeft besloten in de zaak-Toomaj Salehi. De dertiger werd eind vorig jaar onverwachts vrijgelaten, maar in april van dit jaar veroordeeld tot de doodstraf. Daarmee is de mededeling van de advocaat op X vandaag de zoveelste verrassende wending in de zaak.
Salehi steunde met zijn muziek de massale protesten die uitbraken na de dood van 22-jarige Koerdisch-Iraanse vrouw Mahsa Amini in september 2022. De demonstranten kwamen in actie voor vrouwenrechten en het schrappen van de hoofddoekplicht in het openbaar.
Hardhandig neergeslagen
De maandenlange protesten werden met harde hand neergeslagen door het Iraanse regime. Een VN-mensenrechtenraad concludeerde dat dit gepaard ging met moord, ontvoering en verkrachting. Iran verwierp die beschuldigingen.
Rapper Salehi uitte in zijn teksten kritiek op het regime. Al voor de protestgolf losbrak, was hij veroordeeld wegens het "verspreiden van propaganda". Hij kwam op borgtocht vrij maar werd in 2022 dus opnieuw gearresteerd. Staatsmedia omschreven hem als een opruiende "demonstratieleider".
Eind 2023 vertelde de artiest in een video hoe hij werd gemarteld in de cel. Zijn benen en armen zouden zijn gebroken en hij zou 252 dagen in eenzame opsluiting hebben gezeten. Prominente internationale artiesten, zoals Coldplay en Sting, tekenden onlangs een petitie waarin werd opgeroepen tot vrijlating van Salehi.
https://cdn.nos.nl/image/2024/06/22/1098627/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2525685

2024-06-22 14:55:52

Vijf verdachten Mallorcazaak in cassatie om schadevergoeding
Vijf van de zeven verdachten uit de Mallorcazaak, waarin de dood van Carlo Heuvelman centraal stond, gaan in cassatie tegen de uitspraak van het gerechtshof. Ze zijn het niet eens met de schadevergoeding die ze moeten betalen. Dat bevestigt Anis Boumanjal, advocaat van een van de verdachten, aan de NOS.
Het hof wees de toenmalige vriendin van Heuvelman een schadevergoeding van 218.057 euro toe, die door de vijf verdachten moet worden betaald.
Volgens Boumanjal ontbreekt "de juridische basis" voor de toekenning. Tegen RTL Boulevard zegt hij dat er "juridisch wel wat af te dingen valt" op "het gegeven dat zij afhankelijk was van zijn inkomsten". Daniel Fontein, advocaat van een van de andere verdachten, zegt tegen de redactie van het programma dat de vriendin niet bij Heuvelman stond ingeschreven. Ook waren de twee volgens Fontein geen fiscale partners.
Altijd gezwegen
De 27-jarige Heuvelman uit Waddinxveen werd in de zomer van 2021 op Mallorca zodanig mishandeld dat hij in coma raakte en enkele dagen later overleed. De verdachten waren leden van een vriendengroep uit Hilversum en omgeving die ook op Mallorca op vakantie waren. Zij hebben altijd gezwegen over wie er schuldig was aan de fatale mishandeling en er waren geen camerabeelden van.
In de zaak werd hoofdverdachte Sanil B. vrijgesproken van het medeplegen van doodslag op Carlo Heuvelman vanwege gebrek aan bewijs. Wel kreeg B. in hoger beroep een celstraf van 32 maanden, waarvan drie voorwaardelijk, voor poging tot doodslag op twee andere personen en voor openlijke geweldpleging. Die straf zat hij ten tijde van de uitspraak al grotendeels uit in voorarrest.
Uiteindelijk kregen behalve Sanil B. nog zes verdachten een straf opgelegd. Mees T. en Hein B. kregen 14 en 15 maanden cel voor openlijke geweldpleging, Kaan B. en Daan van S. kregen 11 maanden, waarvan 83 dagen voorwaardelijk, Lukas O. werd veroordeeld tot 18 dagen cel en een taakstraf van 240 uur en Stan F. kreeg een taakstraf van 110 uur.
https://cdn.nos.nl/image/2024/06/22/1098619/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2525684

2024-06-22 13:58:21

Rotterdam sluit kade voor straatracers, 'alsof ik op Zandvoort moet slapen'
Rotterdam gaat de Rhijnspoorkade een deel van de week 's nachts afsluiten. De gemeente wil zo voorkomen dat de weg langs het water van de Nieuwe Maas wordt gebruikt voor illegale straatraces.
De weg wordt voortaan elke week afgesloten van donderdagavond tot en met zondagnacht. Vanavond worden er voor het eerst hekken gezet om mensen te weren. Over een maand zullen slagbomen de hekken vervangen, meldt de regionale omroep Rijnmond.
"Fantastisch. Ik ben er heel blij mee en we gaan de zomer in zonder herrie", zegt Anneke (achternaam bekend bij Rijnmond-redactie) die vlak bij de kade woont.
Anneke is een van de bewoners die eerder bij de gemeente aan de bel trokken naar aanleiding van de overlast, vooral in de weekenden. "Honderden auto's rijden een lus van het tankstation via de Maasboulevard, Tropicana en de Rhijnspoorkade", zegt ze. "Ze trekken hard op en claxonneren. Het lijkt wel alsof ik op Zandvoort moet slapen. Zo'n herrie."
Gebiedsverboden
De problematiek in Rotterdam is niet nieuw. In 2021 werden bewoners tegenover de Parkkade geteisterd door hangjongeren in auto's. Daarvoor 'gebruikten' ze de Witte de Withstraat en de Meent in hartje Rotterdam. Toen de gemeente ingreep door daar 30 kilometerzones in te stellen, camera's op te hangen, bloembakken op de weg te plaatsen en te dreigen met gebiedsverboden, verplaatsten de problemen zich naar de Maasboulevard en de parallel gelegen Rhijnspoorkade.
Vorig jaar zomer werden in Rotterdam nog bijna driehonderd 'verkeersaso's' beboet in Rotterdam. Zij maakten zich onder meer schuldig aan 'het maken van onnodig geluid' ofwel rijden in herriebakken, te hard rijden, rijden zonder rijbewijs of gordel en rijden in gestolen auto's, meldde de politie toen. Er werden boetes tot 3000 euro uitgedeeld.
Maar de overlast is daarmee niet voorbij. "Het zijn over het algemeen Volkswagens die helemaal uitgebouwd zijn met van die enorme pijpen aan de achterkant", zegt Annekes buurvrouw Yvette. "Motoren doen wheelies (balanceren op het achterwiel, red.) en je ziet hier echte straatracers. In het weekend gaat het soms tot 04.00 uur 's nachts door."
Geen thee drinken
De problemen beperken zich volgens Yvette niet tot geluidsoverlast. Ze ziet vaak ballonnetjes of lachgastanks. "Ze komen hier geen thee drinken. Ik heb ze zelfs op de motorkap zien snuiven."
Aan de politie ligt het niet, zeggen de twee bewoners. Agenten doen hun best om straatraces te voorkomen. Begin deze maand werden meer dan honderd voertuigen gecontroleerd, waarbij vier bestuurders zijn opgepakt voor rijden onder invloed; vier auto's en een motor zijn in beslag genomen.
Maar de controles zijn niet afschrikwekkend genoeg, zeggen de twee. Vanuit hun appartement zien ze een kat-en-muisspel tussen de auto's en politie. "Ze parkeren de auto's, doven de lichten of keren om en wachten tot de politie weer weg is. Na de controles trekken de auto's juist harder op. Het zijn treiteracties."
De bewoners hopen dat de afsluiting van de kade tot een eind aan de lawaaiige nachten leidt. Al is Yvette er niet gerust op. "Ik houd mijn hart vast", zegt ze. "Ik hoop dat de overlastgevers een andere plek gaan zoeken waar geen mensen wonen."
https://cdn.nos.nl/image/2024/06/22/1098599/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2525677

2024-06-22 13:00:55

Minister Tunesië weg vanwege vele doden bij de hadj
De Tunesische president Saied heeft zijn minister van Religieuze Zaken ontslagen, omdat bij de jaarlijkse pelgrimstocht naar Mekka, de hadj, 49 Tunesiërs zijn omgekomen. De minister zou nalatig zijn geweest bij het toezicht op de bedevaartgangers.
De meeste omgekomen Tunesiërs waren niet als pelgrim, maar als toerist naar Saudi-Arabië gereisd. Ze konden daardoor geen gebruik maken van speciale voorzieningen, zoals gekoelde wachtruimtes. In Saudi-Arabië was het tijdens de hadj - van vorige week vrijdag tot woensdag - extreem heet.
Volgens een telling van persbureau AFP bedraagt het totaal aantal doden tijdens de hadj meer dan 1100. In de voor moslims heilige plaatsen liep de temperatuur op tot boven de 50 graden. De autoriteiten in Saudi-Arabië wijzen alle verantwoordelijkheid voor de sterfgevallen van de hand. "Dit gebeurde onder moeilijke weersomstandigheden en extreme omstandigheden", zei een Saudische functionaris tegen AFP.
"Het is bijna niet te voorkomen dat er mensen overlijden", zei Ismail Ait Takassit (39) uit Utrecht, die dit jaar de hadj volbracht:
Om aan de hadj te kunnen meedoen is een speciale vergunning nodig. Vanwege de kosten reizen veel pelgrims op eigen kosten naar Saudi-Arabië om illegaal mee te doen. Dit jaar zouden dat er 400.000 zijn geweest. Zij konden geen gebruikmaken van gekoelde tenten of bussen, of slechts tegen de betaling van een torenhoog bedrag in steekpenningen.
Voor veel van hen zat er daardoor niets anders op kilometers lang in de brandende zon naar de volgende bestemming te lopen, langs routes die pelgrims die wel zijn geregistreerd met de bus afleggen. Getuigen zagen mensen van uitputting instorten en omgekomen bedevaartgangers langs de kant van de weg liggen.
Onderzoek
Egypte is een onderzoek gestart naar de vele sterfgevallen tijdens deze hadj. Bedrijven die reizen voor niet-geregistreerde pelgrims aanboden, lopen de kans gestraft te worden. Zeker 530 Egyptenaren kwamen om, enkele tientallen worden vermist.
Dit jaar deden 1,8 miljoen moslims mee aan de hadj. 1,6 miljoen van hen kwamen uit het buitenland.
https://cdn.nos.nl/image/2024/06/22/1098583/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2525673

2024-06-22 12:00:34

Alle doppen verplicht aan de fles; goed voor het milieu maar wel irritant
"Vet irritant", "niet fijn drinken met zo'n ding tegen je mond" tot "handig, want zo raak je hem niet kwijt". Het is veel mensen opgevallen dat doppen tegenwoordig aan verpakkingen vastzitten. Vanaf volgende maand is dat verplicht in de Europese Unie.
De maatregel is bedoeld om zwerfafval tegen te gaan en drankproducenten hebben er heel wat werk ingestoken.
"We zijn begonnen met de dop te ontwikkelen, zodat die goed past op de fles en makkelijk is in gebruik. Daarna zijn we pilots gaan draaien en daarna zijn we productielijnen gaan ombouwen. Daar komen significante investeringen bij kijken", zegt Karlijn in 't Veld, de hoogste baas van Coca-Cola Nederland.
Iedereen doet het
In Coca-Cola's thuisland Verenigde Staten zijn de doppen nog los van de colaflessen. Het is dus de vraag of de verandering hier er ook was gekomen zonder de verplichting vanuit de EU. "We staan er echt achter want we zien dat er minder doppen in het milieu terechtkomen", zegt in 't Veld. "En de hele industrie doet mee. Iedereen die dranken op de markt brengt, zorgt dat z'n doppen aan de flessen blijven zitten."
Verpakkingsproducent Tetra Pak begon al vijf jaar geleden met de ontwikkeling van de nieuwe dop. Het bedrijf deed ook uitgebreid consumentenonderzoek. Het was volgens woordvoerder Peter Heida een enorme klus om ervoor te zorgen dat zo'n 1000 vullijnen bij diverse klanten op tijd werden omgebouwd. "Want het lijkt - vanuit Brussel gezien - een kleine aanpassing, maar logistiek was het een behoorlijke operatie."
Hij weet wat de consument vooral wil: "Dat de verpakking makkelijk open- en dichtgaat, en dat het uitschenken eenvoudig is. Dus je kunt de dop eerst openen en hem dan een halve slag draaien, zodat hij niet in de schenk-flow zit." Hij erkent dat mensen die willen drinken uit een kleine verpakking, die vastzittende dop enorm irritant zullen vinden. "Ja, dat wordt een tijdje wennen inderdaad. Maar het idee is dat ook in die gevallen de dop dus aan de fles blijft. Want dan pas help je het milieu", aldus Heida.
Drankproducenten zeggen dat er consumententesten zijn gedaan, toch zijn bijvoorbeeld reumapatiënten niet blij met de nieuwe doppen. "Vanwege het plastic ringetje hebben ze een minder groot draaioppervlak dan de losse doppen, zegt een woordvoerder van Reuma Nederland. "Dat zorgt ervoor dat er minder grip is om de dop open te kunnen draaien." De organisatie stelt vast dat duurzaamheidsinnovaties vaak alleen worden getest op mensen die niks mankeren.
En dan zijn er ook nog mensen die de doppen verzamelen om daarmee geld in te zamelen voor goede doelen, zoals Dickij's Doppen Depot Culemborg. "Ik heb nu al 2000 kilo minder doppen dan een jaar geleden, zegt Dickij Vroege. Dat scheelt haar 500 euro opbrengst. Ze raadt mensen aan om de dop er toch af te halen en om die bij haar in te leveren.
"Mensen denken dat ze geen statiegeld krijgen als ze de dop niet inleveren, maar dat is niet zo. Gewoon eraf halen, met een mesje eventueel maar wel voorzichtig natuurlijk."
Bij recyclebedrijven merken ze dat er veel meer flessen binnenkomen met de dop erop. Daar staan ze niet om te springen, omdat de prijzen voor het materiaal dat van de doppen kan worden gemaakt laag zijn.
"Een groot deel van de doppen gaat naar klanten die er nieuwe verpakkingen van maken, maar ook een groot deel gaat de oven in", zegt Dennis van Kroonenburg, werkzaam bij Wellman Recycling.
"Op de dop staat recycle me, maar dan moeten de technologie en het proces wel zo zijn ingericht dat dat ook gebeurt. Ik richt mij nu op de grondstof waar de flessen uit bestaan, dat is dus niet de dop."
Om de doppen goed te kunnen recyclen moeten er extra machines worden aangeschaft en dat loont met de huidige prijzen niet. Het helpt volgens Van Kroonenburg ook niet dat verpakkingsproducenten veel van hun plastic uit Azië halen, waar de prijzen een stuk lager liggen dan hier.
https://cdn.nos.nl/image/2024/06/22/1098553/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2525664

2024-06-22 11:59:43

Bergen houtsnippers bieden Pinkpopgangers droge voeten
Met vrachtwagens en bulldozers heeft de organisatie van Pinkpop de festivalweide in Landgraaf vannacht voorzien van een dikke laag houtsnippers. "Zo moeten uitglij-incidenten en moddervoeten grotendeels voorkomen worden", schrijft L1 Nieuws.
Het festival ging gisteren om 12.00 uur van start. Aanvankelijk scheen de zon, maar in de loop van de middag vielen zware buien waarbij het toch al doornatte Megalandterrein veranderde in een modderpoel.
Aanvankelijk beïnvloedde dat de sfeer niet. "Iedereen heeft gewoon een poncho aan en de mensen gaan gewoon door", aldus een verslaggever van L1 Nieuws gisteren. "Bij een regenbui zie je dat veel bezoekers even gaan schuilen, maar er blijven er ook genoeg vooraan bij de podia staan om hun favoriete artiest te zien."
Allesbehalve druk
Maar gisteravond, na urenlange regen, veranderde de sfeer. "Het is heel slecht weer en het blijft maar doorgaan. Ik heb geen aantallen, maar ik zie dat veel mensen toch al weg zijn. Het terrein is allesbehalve druk of vol", aldus dezelfde verslaggever.
Vandaag en morgen is het festival vrijwel uitverkocht. Op beide dagen worden 70.000 bezoekers verwacht. Er wordt in Zuid-Limburg opnieuw regen voorspeld, zij het niet zoveel als gisteren.
Of de al even natte camping, waar veel festivalgangers overnachten, vandaag net als het festivalterrein wordt voorzien van een laag houtsnippers is niet bekendgemaakt.
https://cdn.nos.nl/image/2024/06/22/1098550/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2525663

2024-06-22 11:34:38

Zes jaar na sluiting wordt geruchtmakende camping Fort Oranje geveild
Camping Fort Oranje in Rijsbergen wordt komende week geveild. Zes jaar na de gedwongen sluiting hoopt de gemeente zo het bedrag terug te verdienen dat is uitgegeven voor de jarenlange handhaving, de ontruiming en het beheer van de camping. De kosten worden geschat op vijf miljoen euro.
"De gemeente Zundert pakt nu door en ziet mogelijkheden om nog dit jaar tot afronding van de procedures rond Fort Oranje te komen", zegt burgemeester Joyce Vermue bij Omroep Brabant. "Het wordt tijd dat we het gebied rust voor de langere termijn gaan bieden."
Fort Oranje begon ooit als een familiecamping, maar ontwikkelde zich tot wat de gemeente een "criminele woonwijk" noemde. De camping was een broedplaats geworden van drugscriminaliteit, prostitutie en mensenhandel, waar ongeveer 600 mensen "onder schrijnende omstandigheden" leefden. De GGD concludeerde destijds "dat niemand in Nederland in deze omstandigheden mag leven".
In 2017 besloot de gemeente Zundert beslag te laten leggen op de camping en het beheer over te nemen. Even later volgde de ontruiming, een jaar later werd de camping definitief gesloten.
De veiling staat voor komende woensdag op de rol. Het is daarna aan de hoogste bieder te bepalen wat de toekomst van de voormalige camping wordt, zegt de gemeente. Er zijn twee voorwaarden: de nieuwe eigenaar moet van onbesproken gedrag zijn en zich houden aan het bestemmingsplan (recreatie).
De burgemeester hoopt dat de vijf miljoen euro die is uitgegeven op een of andere manier terugkomt. "De kosten die wij hebben gemaakt, is publiek geld en dat dient terug te komen naar onze gemeenschap", zegt ze.
Gemeente zelf eigenaar
Geïnteresseerden in de overname van de camping mogen een bod doen nadat ze een borg van 25.000 euro hebben gestort. Dinsdag kunnen zij het terrein bezichtigen. Over hoeveel mensen zich al hebben aangemeld, doet de gemeente geen mededelingen. Ook het antwoord op de vraag of de gemeente zélf de nieuwe eigenaar zou kunnen worden, gaat de burgemeester liever uit de weg: "Theoretisch bestaat die mogelijkheid, maar wij gaan uit van de hoogste bieder voor het terrein en die krijgt voorrang."
Overigens zal de nieuwe eigenaar het perceel moeten delen met zes bewoners die permanent op de camping wonen. Zij hebben de grond eerder gekocht van voormalig eigenaar Cees Engel. "Bieders zijn daarvan op de hoogte, het is voor hun rekening en risico hoe ze hiermee omgaan", zegt burgemeester Vermue.
https://cdn.nos.nl/image/2024/06/22/1098547/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2525662

2024-06-22 11:07:48

Oekraïense energievoorzieningen verder beschadigd door Russische aanval
Rusland heeft opnieuw een grootschalige luchtaanval uitgevoerd op Oekraïne. Onder meer energie-infrastructuur in het zuiden en westen van het land is getroffen, melden de Oekraïense autoriteiten. Als gevolg van zulke gerichte aanvallen kampen burgers vaker met stroomuitval of een gebrek aan gas.
Het Russische leger stelt dat een reeks militaire doelwitten verspreid over Oekraïne is geraakt. Erkend wordt dat (energie)infrastructuur een doelwit is voor drones en raketten. Het Kremlin noemt dat een vergelding voor Oekraïense aanvallen op Russisch grondgebied, zoals die van de nacht ervoor.
In West-Oekraïne troffen Russische raketten een gasinstallatie. Er wordt gesproken over schade, maar de omvang is onduidelijk. Als gevolg van de aanval moet een recordhoeveelheid energie worden geïmporteerd, zegt het ministerie van Energie.
Langer dagelijks zonder stroom
In mei voerde Oekraïne dagelijkse black-outs in, om zuiniger om te springen met de resterende energie. Industriebedrijven en burgers hadden aanvankelijk dagelijks zo'n 2,5 uur geen stroom. Volgens de krant Kyiv Independent is het aantal stroomloze uren daarna fors verhoogd, vanwege aanvullende aanvallen.
Afgelopen nacht werden twaalf van de zestien Russische raketten neergehaald, stelt het Oekraïense leger in een verklaring. Ook zouden alle dertien kamikazedrones uit de lucht zijn gehaald. Het is nog onduidelijk hoeveel Oekraïense slachtoffers er zijn gevallen. Bij een aangevallen energiecentrale in de regio Zaporizja zijn twee medewerkers gewond geraakt, zegt hun werkgever.
Olieraffinaderijen in Rusland aangevallen
In de nacht van donderdag op vrijdag viel Oekraïne onder meer olieraffinaderijen over de grens in Rusland. Met drones werden installaties in en rondom de Russische steden Bryansk en Krasnodar getroffen, meldt het Oekraïense leger. Ook een opslagplaats voor Iraanse kamikazedrones zou zijn verwoest.
Het Russische bombardement van afgelopen nacht was zeker de achtste grootschalige raket- en droneaanval in enkele maanden tijd. In de nacht van woensdag op donderdag werden eveneens energievoorzieningen beschoten. De Oekraïense capaciteit om energie op te wekken is naar schatting sinds maart gehalveerd. Behalve voor burgers leidt dit ook tot problemen voor de Oekraïense defensie-industrie.
Washington geeft Oekraïne voorrang bij de levering van Patriot-luchtverdedigingsraketten, maakte het Witte Huis deze week bekend. Kyiv heeft de afgelopen tijd meer afweersystemen en munitie gekregen van bondgenoten.
https://cdn.nos.nl/image/2024/06/22/1098543/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2525660

2024-06-22 11:00:13

Terugkeer van eerste bemande ruimtevlucht met Boeing Starliner uitgesteld
NASA heeft de terugkeer van de ruimtecapsule Starliner naar de aarde uitgesteld. De Amerikaanse organisatie wil eerst de problemen die bij dit eerste ruimteschip van Boeing aan het licht zijn gekomen nader onderzoeken. De terugkeer stond gepland voor komende woensdag, maar is nu uitgesteld tot nader order.
De Starliner vertrok begin deze maand naar het ISS, met twee NASA-astronauten aan boord: Barry Wilmore (61) en Sunita Williams (58). Het was de eerste keer dat het ruimtevaartuig vertrok met mensen aan boord. Eerder waren er al tests uitgevoerd met poppen aan boord.
Zo verliep de lancering van de Starliner:
Wilmore en Williams wisten een paar dagen later de Starliner aan het ISS te koppelen. Dat ging echter niet zonder slag of stoot. Zo werd een klein heliumlek gevonden. Die stof is belangrijk voor de brandstofleidingen van de stuwraketten.
Met vijf van die stuwraketten waren ook problemen gevonden. Door vier van de raketten weer aan de praat te krijgen, konden Wilmore en Williams toch koppelen aan het ruimtestation.
Meerdere keren uitgesteld
Het plan was dat de twee minimaal acht dagen in het ISS zouden blijven en dan zouden terugkeren met de Starliner. Die terugkeer is inmiddels echter al meerdere keren uitgesteld. Dit keer is geen nieuwe vertrekdatum genoemd. NASA wil eerst goed kijken naar de problemen die op de heenweg met de Starliner zijn ontstaan.
Eerdere, onbemande tests met de Starliner liepen ook niet vlekkeloos. Bij de laatste testvlucht, in 2022, werden ook problemen gevonden met de stuwraketten. Het ruimtevaartuig kwam wel succesvol terug naar de aarde.
De Starliner van Boeing moet het tweede Amerikaanse ruimteschip worden waarmee NASA astronauten naar het ISS kan vervoeren, naast de Crew Dragon van SpaceX. Er gaan ook astronauten naar het ISS met de Russische Sojoez.
Door de commerciële initiatieven van SpaceX en Boeing is NASA niet meer afhankelijk van die Russische Sojoez-capsules. Daarnaast werkt NASA ook nog zelf aan een capsule, genaamd Orion.
https://cdn.nos.nl/image/2024/06/22/1098541/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2525659

2024-06-22 09:00:22

Millennia oude boot gevonden met lading kruiken aan boord voor kust Israël
Op een kleine 100 kilometer van de kust van Israël is een bijzondere archeologische vondst gedaan. Op zo'n 1800 meter diepte is een vrachtschip van 3300 jaar oud gevonden. Nooit eerder werd zo'n oud schip zo ver uit de kust gevonden, stelt de Israëlische archeologie-instantie IAA.
"De ontdekking van dit schip verandert ons beeld van de scheepvaart in de oudheid", citeert persbureau AP een van de onderzoekers. Tot nu toe werd aangenomen dat zeelieden in de bronstijd (grofweg de periode van 3000 tot zo'n 800 voor Christus) altijd land in zicht hielden. Op deze manier konden ze de kust volgen op weg naar de volgende haven.
Maar het recent gevonden zeilschip bevond zich op 90 kilometer afstand van de kust. Dat is te ver om nog land te zien. Mogelijk oriënteerden de opvarenden zich op basis van de zon en sterren. De onderzoekers noemen dat een nieuw inzicht, maar geven ook aan dat er meer onderzoek nodig is.
Het houten schip is zo'n dertien meter lang en verkeert in relatief goede staat. De lading aan boord, honderden aardewerken kruiken, is volgens de IAA ook nog intact. De inhoud is waarschijnlijk olie en fruit.
De vondst is gedaan door Energean, een bedrijf dat gas wint uit de zeebodem. Een zeerobot van het bedrijf had het wrak gezien bij een inspectie. Vermoedelijk is de boot gezonken na een storm. Een andere mogelijkheid is dat het schip is vergaan na een aanval door piraten.
Er zijn vooralsnog geen plannen om het wrak op te duiken. Wel zijn twee kruiken uit het ruim naar boven gehaald voor onderzoek. De voorwerpen zijn waarschijnlijk gemaakt door Kanaänieten, een volk dat in deze regio leefde.
https://cdn.nos.nl/image/2024/06/22/1098513/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2525652

2024-06-22 08:00:45

Gezocht: lange holkruin, Delftsche groenpoot en dikke Leidsche winter voor zadenbank
Delftsche korte groenpoot. Of dikke Leidsche winter. Misschien lange holkruin, ook bekend als Utrechtsche platkop. Heeft iemand daar ergens nog levensvatbare zaadjes van liggen op zolder? Wetenschappers zoeken zaden van gewassen die tussen 1850 en 1950 in Nederland werden verbouwd en gegeten.
"Oude gewassen vertellen iets over onze geschiedenis", zegt Lana de Bruijn van de genenbank van het Centrum voor Genetische Bronnen Nederland (CGN). "De schilderijen van Rembrandt en Van Gogh zijn cultureel erfgoed en oude gewassen zijn onderdeel van ons biocultureel erfgoed."
Neem bijvoorbeeld de grosse brune paresseuse. "Dat is een soort botersla die in de 20e eeuw werd geteeld in glazen kassen. In het midden van zo'n kas stond gewoon een kacheltje, zodat mensen ook in het vroege voorjaar al iets te eten hadden."
Een deel van de oude gewassen is door schaalvergroting afgedankt en in de vergetelheid geraakt, zegt onderzoeker Robbert van Treuren van het CGN. De opbrengst of de voedingswaarde was bijvoorbeeld te laag. Nu roept het CGN de hulp van het publiek in om oude zaden in handen te krijgen.
Gele komkommers
Het CGN maakte een lijst van 350 zogeheten 'erfgoedrassen'. Onderzoekers bekeken catalogi met gewassen die tussen 1850 en 1950 in Nederland werden verkocht. Ze selecteerden de rassen die belangrijk waren, bijzondere eigenschappen bezaten of een bijzonder verhaal vertellen.
Wat opvalt is hoe sterk groenten en fruit door de tijd zijn veranderd. Komkommers smaakten bijvoorbeeld tot ongeveer 1960 bitter en de 19e-eeuwse 'lange gele tros' kleurde oranjebruin als hij overrijp was. De rijpe versie van de 20e-eeuwse aurea-komkommer was geel.
Naast interessante verhalen bevatten de oude rassen ook waardevolle eigenschappen. "De gewassen die nu in de winkel liggen zijn erg uniform. De erfgoedrassen bevatten unieke eigenschappen die van pas kunnen komen als je nieuwe, weerbare rassen wilt maken", zegt De Bruijn.
Het Centrum voor Genetische Bronnen Nederland kweekte een aantal erfgoedrassen:
Het grootste deel van de erfgoedrassen is veiliggesteld. Zaden van ongeveer 300 erfgoedrassen zijn beschikbaar bij zaadleveranciers of zijn opgeslagen in de zadenbank in Wageningen, waar 24.000 zakjes van allerlei verschillende soorten oude en nieuwere zaden bij - 20 °C worden bewaard.
Er staan nog zo'n vijftig erfgoedrassen op een verlanglijstje. "Daar hebben we geen zaden van kunnen vinden. Niet in onze eigen zadenbank, niet bij zaadverkopers en ook niet bij buitenlandse zadenbanken. Daar willen we dus de hulp van het publiek bij, nu mensen misschien nog ergens in huis oude zaden hebben die nog niet dood zijn gegaan of zijn weggegooid", zegt de Bruijn.
Vandaag komen de wetenschappers met een top-5 van 'most wanted' rassen. Die groentes staan bovenaan het wensenlijstje omdat ze vanwege hun namen en plek van oorsprong het meest tot de verbeelding spreken.
Bijvoorbeeld de kennemerland, een watermeloen die veel in Nederland werd geteeld onder platglas, een soort lage kas. Deze meloensoort zou goed tegen ziekten kunnen, maar is in de jaren 70 verdreven door import.
Afbeeldingen van een aantal erfgoedrassen die in oude catalogi van zaadhandelaren te vinden zijn:
Een andere soort waar De Bruijn heel graag zaden van in handen zou krijgen is de Delftsche groene kortpoot; een kleine soort bloemkool die vroeg in het seizoen geoogst kan worden. Doordat hij vroeg volgroeid is, heeft een droge zomer minder impact op dit gewas.
Een aantal erfgoedrassen is dit jaar in levende lijven te zien in Wageningen. In een speciale tuin groeien daar de grosse brune paresseuse en verschillende oude erwtjes en granen.
Meerdere kolen werden daar slachtoffer van de vele slakken die er dit natte voorjaar zijn. Opvallend genoeg bleef de Sappemeersche spitskool die in 1923 in de handel kwam onaangeroerd.
"Dat is weer een voorbeeld van een eigenschap die in zo'n oud ras kan zitten", besluit De Bruijn. " Dat maakt het de moeite waard om erfgoedrassen te bewaren."
https://cdn.nos.nl/image/2024/06/22/1098492/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2525650

2024-06-21 20:56:11

Regering Slowakije: steun aan Oekraïne door vorig kabinet was landverraad
De regering van Slowakije gaat onderzoek doen naar het vorige kabinet en de minister van Defensie, Jaroslav Nad. De vorige regering schonk straaljagers en een luchtverdedigingssysteem aan Oekraïne. Daardoor werden burgers in Slowakije in gevaar gebracht, meent de huidige regering.
"Ik ben ervan overtuigd dat Nad Slowakije heeft verraden", zegt de huidige staatssecretaris van Defensie Ìgor Melicher. "Het ministerie van Defensie dient daarom een strafrechtelijke klacht in op verdenking van sabotage, landverraad en machtsmisbruik."
Nad zei eerder dat hij nooit iets verkeerds heeft gedaan en dat hij dezelfde beslissing zo opnieuw zou nemen.
De voormalige Oekraïense minister van Defensie Oleksiy Reznikov vertelde Reuters dat Nad tijdens zijn ambtsperiode "proactief en professioneel" was. "Hij heeft er altijd voor gezorgd dat Slowaken veilig waren thuis."
Verrechtst
Vorig jaar won Robert Fico van de SMER-partij de verkiezingen in het land. Hij voert een andere koers dan de vorige, pro-westerse regering: bij zijn aantreden kondigde hij al aan de militaire steun aan buurland Oekraïne te stoppen. Dat gebeurt deels: wapens waarvoor betaald wordt gaan nog wel die kant op.
Onder Fico verrechtst het land steeds verder. Vorige maand nam het parlement een wet aan die de mediavrijheid flink kan beperken. De publieke omroep van Slowakije gaat op de schop, omdat die volgens premier Fico vijandig is en het land ondermijnt.
De Slowaakse premier werd afgelopen mei neergeschoten. Hij geeft hij de oppositie de schuld van de moordaanslag.
https://cdn.nos.nl/image/2024/06/21/1098357/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2525606

2024-06-08 12:53:08

Israëlische leger: vier gijzelaars levend uit Gaza gehaald
Het Israëlische leger heeft vier Israëlische gegijzelden gered. Dat schrijft de woordvoerder van het Israëlische leger Daniel Hagari op X.
Het gaat om Noa Argamani, Almog Meir, Andrey Kozlov and Shlomi Ziv. Hagari spreekt over een complexe operatie in het hart van Noziarat, die werd uitgevoerd door het Israëlische leger en de geheime dienst Shin Bet.
De gijzelaars zijn overgebracht naar het Tel Hashomer Sheba Medical Center, schrijft Hagari.
https://cdn.nos.nl/image/2024/06/08/1092060/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2523640

2024-06-08 12:35:20

IND had in zomer al 'incomplete cijfers' gestapelde nareis
De Immigratie en Naturalisatiedienst (IND) had al kort na de val van het kabinet in juli vorig jaar een indicatie dat gestapelde nareizen van vluchtelingen niet vaak voorkomen. Dat blijkt uit documenten die staatssecretaris Van der Burg (VVD) gisteren naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. De uiteindelijke (vergelijkbaar lager) cijfers werden in februari bekend.
De IND stelde begin augustus na vragen van media een document op met de beschikbare gegevens over gestapelde gezinshereniging. Daaruit kon worden opgemaakt dat gemiddeld maximaal honderd vluchtelingen per jaar met succes nareis op nareis stapelden. Maar "omdat de cijfers geen compleet beeld gaven is de nota niet geaccordeerd in de interne IND-lijn", aldus het ministerie.
Dat de (relatief lage) cijfers pas begin dit jaar naar buiten kwamen en niet al in de zomer, komt volgens de IND doordat er "uit zorgvuldigheid" meerdere interne controles zijn geweest voordat de cijfers definitief waren. "Voor het totale proces heeft de IND helaas veel tijd nodig gehad, onder meer vanwege de complexiteit van de analyses en beperkte capaciteit daarvoor."
'Duizenden gevallen'
De lage cijfers contrasteren met wat de VVD rond de val van het kabinet (over asiel) zei. Zo sprak partijleider en Justitieminister Yesilgöz van "nareis op nareis op nareis". En hoewel er volgens haar geen exacte cijfers waren, zei ze in de Volkskrant wel te denken dat het om duizenden gevallen ging. De kwestie speelde ook een rol in de verkiezingscampagne van afgelopen najaar.
De cijfers uit de incomplete nota van augustus komen overigens grotendeels overeen met de uiteindelijke cijfers die de IND hierover in februari heeft vrijgegeven. Toen die cijfers naar buiten kwamen klonk kritiek op Yesilgöz vanuit onder meer Vluchtelingenwerk. Die organisatie noemde het "zeer kwalijk en schadelijk voor het draagvlak dat er een beeld werd neergezet van een exponentiële toename van nareizigers".
In het gisteren vrijgegeven document wordt benadrukt dat Van der Burg en Yesilgöz niet op de hoogte waren gebracht van de nota met de incomplete cijfers.
https://cdn.nos.nl/image/2024/06/08/1092054/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2523637

2024-06-08 12:24:36

Na 150 jaar stopt de stoomlocomotief weer op station Maliebaan
Oude tijden herleven op het Maliebaanstation, tegenwoordig het Spoorwegmuseum in Utrecht. Precies 150 jaar na de opening van het iconische gebouw, stopt er vandaag weer een stoomtrein.
"Het is echt spectaculair", zegt een bezoeker van het station. De stoomloc, die speciaal voor vandaag weer is opgelapt, heeft zojuist kolen geladen en water 'ingenomen'. Straks rijdt hij weer puffend, zuchtend, fluitend én met een enorme rookpluim naar Hilversum.
In totaal staan er vandaag vier ritten van de oude loc op het programma tussen Utrecht en Hilversum. Het is een van de jubileumfestiviteiten nu vandaag zowel de Oosterspoorlijn als het Maliebaanstation 150 jaar bestaat.
Op 10 juni 1874 opende de Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij, voorloper van de NS, een zijtak van de Oosterspoorlijn die van Hilversum via Baarn naar Utrecht liep. Vlak bij de Maliebaan werd het gelijknamige station geopend als opstapplaats voor de Utrechtse reizigers.
Buys Ballot
Dat was nog niet zo vanzelfsprekend, is te zien op de jubileumtentoonstelling. Omwonenden en de gemeente waren bang voor het verlies aan 'wandelgroen' in het statige Utrechtse stadspark en vreesden overlast van 'rollende en rookende locomotieven'. Meteoroloog Buys Ballot van het KNMI was bang dat zijn meetapparatuur zou worden gestoord door langsrijdende treinen. En de directeur van een nabijgelegen gevangenis dacht zelfs dat gevangenen door al dat treinverkeer langs de deur 'ligter plannen tot ontvluchting zouden beramen'.
Saillant detail
Maar het station en de spoorbaan werden wel degelijk gerealiseerd, zij het ietsje verderop. Veel bewoners, ook die van statige villa's, werden uitgekocht, al dan niet vrijwillig. Een van hen was de adellijke Pauline Ram, weduwe van de gemeentesecretaris. "Ze kreeg meer dan een 100.000 gulden voor haar huis. Dat was in die tijd een kapitaal bedrag", zegt Evelien Pieterse van het Spoorwegmuseum bij RTV Utrecht. Saillant detail: de bouw van het Maliebaanstation was begroot op ruim twee ton.
Het Maliebaanstation was meer dan alleen een stationsgebouw, het was een dorpje op zich, zegt conservator Pieterse. Achter het station was een onderhoudsloods. Er waren verschillende personeelswoningen: van de stationschef bijvoorbeeld die 24 uur per dag beschikbaar moest zijn. Ook was er een badkamer voor de machinist, want die zat vlak bij de kolen, in weer en wind.
Elektriciteit was er nog niet, vandaar die steenkool in de locomotief. De trein zelf werd van binnen en buiten verlicht met olielampen, die stuk voor stuk werden aangestoken door een lampenist. "Daarvoor moest hij vaak over de rijtuigen heen klimmen, want aan de buitenkant zaten dus ook lampen", aldus Pieterse.
Veel lawaai
De enige baan waarvoor de Spoorweg-Maatschappij toen vrouwen aannam was die van overwegwachteres. Maar dan alleen als die vrouw getrouwd was met een man die ook bij de spoorwegen werkte én met het gezin naast de overweg woonde. "Haar taak was het naar beneden draaien van de overwegbomen. Vlak bij de overweg stond een seinklok en die maakte veel lawaai als er een trein aankwam", weet Pieterse. "Het loon was 30 cent per dag, het was de laagst betaalde functie bij de spoorwegen."
Een enkele keer ging het mis omdat een overwegwachteres te laat was. Daarover heeft zanger Willy Derby in 1931 het lied Het vrouwtje van de overweg op grammofoonplaat uitgebracht.
Lange tijd was het Maliebaanstation een populair station waar zelfs de trein naar Parijs vertrok, in die tijd een bestemming die alleen voor de 'happy few' bereikbaar was. Maar er kwam de klad in toen er een nieuw station op de Biltstraat werd geopend. Dat lag dichter bij het centrum en aan de tramlijn tussen Utrecht en Zeist.
Wel werd het Maliebaanstation tijdens de Tweede Wereldoorlog weer opengesteld om Utrechtse Joden te deporteren naar kamp Westerbork. In 2015 werd bij het station een gedenkteken geplaatst met de namen van 1239 Joodse slachtoffers uit de stad Utrecht.
Het Spoorwegmuseum viert het 150 jarig bestaan van het Maliebaanstation met een jubileumtentoonstelling tot en met 1 november 2024. Op dinsdag 11 juni en zondag 16 juni zendt RTV Utrecht de documentaire '150 jaar Maliebaanstation' uit.
https://cdn.nos.nl/image/2024/06/08/1092051/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2523636

2024-06-08 12:15:11

Deense premier houdt whiplash over aan aanval op straat
De Deense premier Mette Frederiksen heeft een lichte whiplash overgehouden aan de aanval van gisteravond. Dat heeft haar kantoor in een verklaring laten weten. Voor vandaag zijn alle afspraken van de premier afgezegd.
Frederiksen werd aangevallen op een plein in het centrum van Kopenhagen. Kort daarvoor had ze deelgenomen aan een televisiedebat in aanloop naar de Europese verkiezingen, die in Denemarken morgen worden gehouden.
Een 39-jarige man is opgepakt, hij wordt vanmiddag voorgeleid. Over een motief is nog niets bekend. Ook is het niet duidelijk of hij een wapen bij zich had.
'Hard tegen schouder geduwd'
Deense media meldden gisteravond dat de premier op haar hoofd was geslagen, maar twee ooggetuigen zeggen vandaag tegen de krant BT dat de premier hard tegen de schouder is geduwd. Ze benadrukten dat de premier niet is gevallen.
Een andere ooggetuige zegt tegen de krant dat de verdachte snel na het incident werd opgepakt. De premier is nog naar een café in de buurt gelopen. Daar is ze opgehaald door lijfwachten.
Veel Europese leiders spreken hun afschuw uit over het incident. De Zweedse premier Ulf Kristersson zei dat "een aanval op een democratisch gekozen leider ook een aanval op onze democratie is". De Finse premier Petteri Orpo veroordeelt "alle vormen van geweld tegen de democratisch gekozen leiders van onze vrije samenlevingen".
Demissionair premier Mark Rutte zei op X geschokt te zijn. "Ik wens haar het beste, sterkte en een snel herstel."
Meer geweldsincidenten
Het is niet het eerste geweldsincident in aanloop naar de Europese verkiezingen. In Slowakije werd premier Robert Fico vorige maand neergeschoten. In de Duitse stad Mannheim werd deze week een kandidaat-raadslid van de rechts-populistische AfD aangevallen met een mes.
Vorige week werden in diezelfde stad verschillende leden van de rechts-populistische Bürgerbewegung PAX neergestoken. Bij die aanval kwam een agent om het leven.
https://cdn.nos.nl/image/2024/06/08/1092046/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2523635

2024-06-06 19:28:55

Waarom Nederland tot zondagavond moet wachten op de uitslag
Welke gemeente is als eerste klaar met tellen? Hoe kleurt de uitslagenkaart? Het zijn vragen die horen bij verkiezingsavonden, maar bij de Europese verkiezingen gaat het anders dan anders. Als om 21.00 uur de stembureaus sluiten, komt er alleen een exitpoll - op de uitslag moeten we nog drie dagen wachten.
Een exitpoll is een peiling van het stemgedrag op de verkiezingsdag. Die geeft over het algemeen een goede indicatie van de uitslag, maar is niet gebaseerd op daadwerkelijk getelde stemmen.
Een Europese wet bepaalt dat resultaten van de Europese verkiezingen pas naar buiten mogen worden gebracht "na sluiting van de stembussen in de lidstaat waar de kiezers het laatst hun stem uitbrengen". En omdat deze verkiezingen verspreid zijn over vier dagen, moeten de Nederlanders nog even geduld hebben.
De meeste EU-landen houden de verkiezingen op zondag. Ook landelijke of regionale verkiezingen zijn in de meeste Europese landen op een zondag.
Nederland heeft de traditie dat op werkdagen wordt gestemd. Meestal is dat een woensdag, alleen bij Europese verkiezingen op donderdag. In dezelfde Europese wet staat namelijk dat de verkiezingen moeten worden gehouden "binnen een zelfde periode die aanvangt op donderdagochtend en afloopt op de daaropvolgende zondag."
Door het wegvallen van het Verenigd Koninkrijk, waar verkiezingen ook altijd op werkdagen zijn, is Nederland nu een buitenbeentje.
De Europese Commissie, het dagelijks bestuur van de EU, wil dat wordt gewacht tot alle landen hebben gestemd om de verkiezingen niet te beïnvloeden. Alle landen moeten dus wachten tot het allerlaatste stemlokaal in de EU dichtgaat. Dat gebeurt pas om 23.00 uur op zondagavond in Italië.
Het publiceren van exitpolls is wel toegestaan, omdat die 'slechts' peilingen zijn.
Nederland is niet het enige land dat moet wachten, al moeten wij wel het meeste geduld hebben. In Duitsland kan zondag tot 18.00 uur worden gestemd, in Frankrijk tot 20.00 uur. Ook in die landen komt eerst een exitpoll, later pas een uitslag.
Als ze zondagavond laat ook in Italië klaar zijn, kan het snel gaan. Omdat de Nederlandse stemmen wel al worden geteld, en de uitslag dus 'klaarligt', kan die direct worden gepubliceerd.
https://cdn.nos.nl/image/2024/06/06/1091347/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2523427

2024-06-05 23:19:32

Miljoenensubsidie voor bestrijding exotische waterplanten in Overijssel
In de natuurgebieden De Wieden en Weerribben in Overijssel woekeren exotische waterplanten die daar helemaal niet thuishoren. Ze verdringen de oorspronkelijke waterplanten, zegt boswachter Melvin de Jong. "Dat kan desastreuze gevolgen hebben voor de biodiversiteit." Europa geeft een miljoenensubsidie om de planten aan te pakken.
De Wieden en Weerribben zijn Natura 2000-gebieden, beschermde natuurgebieden voor het behoud en herstel van biodiversiteit. De exotische waterplanten vormen daar een enorme plaag, schrijft regionale omroep Oost. Het gaat om ongelijkbladig vederkruid: een slierterige plant die oorspronkelijk uit de Verenigde Staten komt.
Rigoureus verwijderen
De enige manier om de exotische waterplanten te bestrijden, is door rigoureus de hele bodem kaal te halen. "We doen dat liever niet, want ook de inheemse planten haal je daarmee weg", zegt De Jong. "Maar niets doen is gewoon geen optie. En dan komt er wel weer ruimte voor de inheemse planten om zich te ontwikkelen."
Dat leeghalen van de bodem is duur en arbeidsintensief en gebeurde daarom tot nu toe alleen op kleine schaal. Nu is een Europese subsidie van 4,3 miljoen euro toegekend, waardoor het op grotere schaal kan gebeuren.
De subsidie is bedoeld voor het bestrijden en beheersen van exotische waterplanten gedurende de komende vijf jaar, met speciaal materieel. Jaarlijks worden twee 'harkrondes' uitgevoerd, waarbij de ongewenste planten worden weggehaald uit het water. Dat wordt aangevuld met handmatige verwijdering van de planten.
Aquaria
In Nederland wordt het ongelijkbladig vederkruid gebruikt als zuurstofplantje in aquaria. Het is dus gewoon bij het tuincentrum te koop. Toch zitten de plantjes niet alleen meer in vissenkommen, verzucht De Jong. "Waarschijnlijk laten mensen hun aquarium leeglopen in de sloot achter het huis. Ze zien geen probleem, maar zo komt de exoot in beschermde wateren terecht. Deze plantjes kunnen zich razendsnel verspreiden."
Ze hebben geen natuurlijke vijand en verstoren het evenwicht in de Nederlandse wateren. Planten worden verdrongen en dieren die daarvan afhankelijk waren raken in de war. "Normaal vind je hier krabbenscheer", zegt De Jong, wijzend op het water in De Wieden. "Daarop zet de groene glazenmaker, een bijzondere soort libel, zijn eitjes af. Maar die libel gaat hier nu niet groeien."
https://cdn.nos.nl/image/2024/06/05/1091002/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2523317

2024-06-04 19:57:20

Kamer: Gezondheidswinst voorwaarde bij vergroening Tata Steel
Voordat het kabinet afspraken gaat maken met Tata Steel over verduurzaming, moet eerst het onderzoek klaar zijn naar de gezondheidseffecten van alle beoogde afspraken. De Tweede Kamer stemde vandaag voor een motie van onder meer GroenLinks-PvdA waarin dat wordt geëist.
Het demissionaire kabinet is van plan miljarden uit te trekken voor 'maatwerkafspraken' met de staalfabriek in IJmuiden en daar is de Kamer het mee eens. Maar tegen de zin van het kabinet eist de Kamer dat als harde voorwaarde in de onderhandelingen wordt gesteld 'de gezondheid van de bevolking van de IJmond een volwaardige plaats te geven in de afspraken'. Eerder had ook een expertgroep onder leiding van Marcel Levi, voorzitter van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO), dat al geadviseerd.
Nieuwe coalitie verdeeld
Bij de stemming schaarden de toekomstige coalitiepartijen PVV en NSC zich achter de motie. VVD en BBB stemden juist tegen. Andere voorstemmers waren D66, SP, ChristenUnie, Partij voor de Dieren, Denk, Volt en JA21.
GroenLinks-PvdA-Kamerlid Thijssen vindt het heel belangrijk dat eerst het gezondheidsonderzoek wordt gedaan. "Mensen rond de fabriek leven minder lang, omdat er onacceptabele risico's zijn, en nu er miljarden worden geïnvesteerd in die fabriek, hebben we ervoor gezorgd dat gezondheid niet onderhandelbaar is." Hij wil dat er nu snel een begin wordt gemaakt met de 'gezondheidseffectrapportage'.
De PVV was eerder steeds tegen verduurzamingsplannen, maar wil nu dus meewerken aan financiële steun voor vergroening. Maar dan moet ook volgens die partij eerst onderzoek naar de gezondheidseffecten worden gedaan. Partijleider Wilders zei dat er een evenwicht moet worden gezocht tussen "het grote belang van de werkgelegenheid en de gezondheid van de mensen die in de omgeving wonen".
VVD bang voor vertraging
Net als het kabinet is de VVD bang dat de nu door de Kamer gestelde voorwaarde de kans op snelle afspraken met Tata Steel verkleint. VVD-Kamerlid Erkens hoopt dat "er slimme manieren te bedenken zijn om in de onderhandelingen gezondheid stevig in het proces te borgen, maar dat we niet een jaar vertraging oplopen, want dat is het grote risico dat we met deze motie lopen." Erkens benadrukt dat ook voor hem de gezondheid een belangrijk onderdeel is in de afspraken.
Kamer en kabinet willen allebei dat de vervuilende 'Kooksgasfabriek 2' snel dichtgaat.
https://cdn.nos.nl/image/2024/06/04/1090568/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2523168

2024-06-04 01:10:52

Thomas Acda wint Lennaert Nijgh Prijs voor 'herkenbare gezongen verhalen'
Thomas Acda heeft maandagavond de Lennaert Nijgh Prijs gewonnen bij de jaarlijkse uitreiking van de Buma Awards. Acda kreeg de prijs voor de beste tekstdichter vanwege zijn "veelzijdigheid, muzikaal laverend tussen kleinkunst en popmuziek".
De 57-jarige muzikant en zanger beschikt volgens de jury over "het vermogen om herkenbaar menselijke emoties te verwoorden". "Niet plat, niet ordinair, geen rijmelarij, maar ook niet elitair of nodeloos complex. Zijn teksten zijn eerder eerlijk, authentiek." Acda kreeg de prijs uitgereikt in het Internationaal Theater Amsterdam.
Acda is vooral bekend van het duo Acda en De Munnik. Samen met Paul de Munnik scoorde hij hits waaronder Niet of Nooit Geweest, Het Regent Zonnestralen en Ren Lenny Ren. De twee muzikanten stopten in 2015 na ruim 25 jaar als duo, maar treden sinds eind vorig jaar weer samen op.
Luisteraars van de liedjes van Acda kunnen zich volgens de jury herkennen in de gezongen verhalen. "Of het nu gaat over verlies, liefde, vreugde of groot verdriet. Deze emoties weet hij als geen ander te combineren met zijn unieke gevoel voor humor en zelfspot."
Juryprijs voor Within Temptation
Bij de Buma Awards wordt ook ieder jaar de Lifetime Achievement Award uitgereikt aan een componist die uitzonderlijk en langdurig gepresteerd heeft. Deze gaat dit jaar naar Nederlandse metalband Within Temptation. De band met leadzangeres Sharon den Adel is bekend van nummers als Mother Earth, Stand My Ground en Faster.
Radio-icoon Lex Harding kreeg de Gouden Harp uitgereikt, zoals al was aangekondigd in het radioprogramma Spraakmakers op NPO Radio 1. Deze oeuvreprijs is een waardering voor mensen die zich op bijzondere wijze hebben ingezet voor de Nederlandse muziekindustrie. Lex Harding werd vooral bekend als dj bij de voormalige zeezender Radio Veronica. Daar presenteerde hij sinds eind jaren 60 verschillende programma's.
Succesvolste nummer
Bij de populariteitsprijzen won het nummer Stiekem van Maan ft. Goldband de Buma Award Nationaal. Dit was afgelopen jaar de meest gedraaide en best verkochte single in Nederland. Het nummer is geschreven door Maan de Steenwinkel, Karel Gerlach, Boaz Kok, Milo Driessen, Wieger Hoogendorp en Arno Krabman.
Krabman mocht tijdens de uitreiking meerdere keren het podium op. Hij schreef niet alleen mee aan Stiekem, maar ook aan andere nummers die hoog eindigden: Slapeloosheid van Susan & Freek, Layla van Claude, Morgen Wordt Fantastisch van Acda en De Munnik en Automatisch van Flemming.
https://cdn.nos.nl/image/2024/06/04/1090250/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2523067

2024-06-03 14:01:35

Man die op straat overleed in Schiedam nog niet geïdentificeerd
De man die zaterdagnacht op straat in Schiedam overleed, is nog steeds niet geïdentificeerd. De politie vermoedt dat hij is geschept door een auto en honderden meters is meegesleurd. Het lichaam is zwaar gehavend, wat identificatie bemoeilijkt.
Het slachtoffer had daarnaast geen identiteitsbewijs bij zich, zegt de politie tegen Rijnmond.
Een paar honderd meter van de plek waar de man werd gevonden lag een fiets, mogelijk van het slachtoffer. De politie heeft de man rond 04.30 uur nog gereanimeerd maar dat mocht niet meer baten.
Kentekenplaat
Op de plek van het ongeluk werd een kentekenplaat van een Seat gevonden die vrijdag als gestolen was opgegeven. De auto werd een uur na de aanrijding teruggevonden, maar de bestuurder is nog spoorloos.
De politie is nog op zoek naar getuigen.
https://cdn.nos.nl/image/2024/06/03/1090052/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2522995

2024-06-03 13:57:21

Stroomuitval in Nigeria na uitblijven akkoord over minimumloon
In Nigeria zitten grote delen van het land zonder stroom door een staking van medewerkers van elektriciteitsbedrijven. De staking voor onbepaalde tijd is uitgeroepen door twee machtige vakbonden en draait om het uitblijven van een nieuw landelijk minimumloon.
De verantwoordelijke overheidsdienst zegt dat vakbondsleden op verschillende plekken werknemers van elektriciteitscentrales hebben weggejaagd of tegengehouden die niet wilden staken. Daardoor is het hele netwerk uitgeschakeld.
Gevolgen
Dat besluit heeft grote gevolgen: zo blijven kantoren, fabrieken, winkels, scholen en ziekenhuizen die geen stroomgenerator hebben dicht en schrappen luchtvaartmaatschappijen vluchten. Ook op andere plekken in het land zijn werknemers in staking gegaan.
Het maandminimumloon in Nigeria is nu ongeveer 30.000 naira, omgerekend zo'n achttien euro. De vakbonden eisen dat dit naar ongeveer 500.000 naira (ongeveer 300 euro) gaat. De vorig jaar gekozen president Bola Ahmed Tinubu weigert dat, omdat zijn regering bezig is om de economie te hervormen.
Nigeria kampt met de ergste economische crisis in jaren. De inflatie is torenhoog en veel van de 210 miljoen inwoners hebben moeite om rond te komen. Tinubu wekte eerder woede bij de vakbonden door een populaire subsidie op brandstof af te schaffen, die de overheid vorig jaar 10 miljard dollar kostte.
https://cdn.nos.nl/image/2024/06/03/1090050/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2522994

2024-06-03 13:39:49

Flitsbezoekjes, een brief en een president: de lobby tegen de Europese AI-wet
Het is 9 december vorig jaar als laat op de avond de kogel eindelijk door de kerk is. Na urenlange onderhandelingen is er een akkoord over de Europese AI-wet, de eerste ter wereld. Het is het voorlopige sluitstuk van spannende maanden waarin de lobby een kookpunt bereikte.
Het is een voorbeeld van een wet waarin allerlei belangen met elkaar botsen, blijkt uit gesprekken die de NOS voerde met direct betrokkenen. De gesprekken vonden plaats op voorwaarde van anonimiteit, zodat zij vrijer konden spreken over een politiek gevoelig onderwerp.
Onzekerheid over afloop
"We hadden veel momenten dat we niet wisten of het wel zou lukken om de wet af te krijgen binnen de huidige termijn", blikt een hoge bron EU-ambtenaar terug in een lunchzaakje dat populair is bij de bewoners van het gebouw er schuin tegenover, waar de Europese Commissie zetelt.
Als de Europese Commissie in april 2021 het wetsvoorstel indient, krijgt dat niet eens zo heel veel aandacht. Dat verandert met de komst van ChatGPT - een chatbot die menselijk ogende gesprekken kan voeren - meer dan anderhalf jaar later. Dat de technologie dit zou kunnen, daar hebben ze in Brussel geen rekening mee gehouden.
De lidstaten hebben hun versie van de AI-wet al af, zónder dat toepassingen als ChatGPT daarin worden genoemd. Het Europees Parlement is nog niet zover en schrijft er een hoofdstuk bij. Een grote verandering, zegt de hoge EU-ambtenaar. In mei stemt het Europees Parlement in met de aangepaste versie, met strengere regels voor opkomende AI-technologie.
Er komt vervolgens een lobbymachine op gang: in een tijdsbestek van vijf weken in mei en juni leggen achtereenvolgens de CEO's van Google (Sundar Pichai), OpenAI (Sam Altman), Amazon (Andy Jassy) en de president van Microsoft (Brad Smith) flitsbezoeken af aan de top van de Europese Commissie. Het ligt voor de hand dat de AI-wet, al dan niet als agendapunt, langskwam in die gesprekken.
Lobby-uitgaven van grote tech- en AI-bedrijven:
De meeste druk komt niet vanuit de Amerikaanse techgiganten, maar uit Europa. Dat begint bij een brief die in juni wordt verstuurd uit naam van ruim 160 bestuurders van Europese bedrijven. Zij waarschuwen daarin voor de negatieve effecten van de AI-wet voor hun bedrijf.
"Het feit dat die brief de voorpagina van de Financial Times haalde, had een grote impact", zegt een betrokkene vanuit het Europees Parlement, op het kleine terras van een Thaise eetgelegenheid in de Belgische hoofdstad. "Dit was een bepalend moment. In plaats van dat het over de tekst ging, ging het over het narratief dat de wet slecht is voor innovatie. Media gaan dan bellen met parlementariërs en het schudt andere bedrijven wakker."
Een toplobbyist
Meerdere bronnen wijzen daarbij in de richting van onder meer Cédric O (zijn volledige achternaam). Deze Fransman was als minister van Digitale Zaken nog betrokken bij de totstandkoming van de AI-wet, maar is inmiddels toplobbyist van Mistral AI. Een snelgroeiend Europees AI-bedrijf. Zijn 'draai' leidde ook bij de commissie tot vragen, zegt de hoge EU-ambtenaar.
"De brief was een grote mislukking", zegt een betrokkene die vanuit het parlement nauw betrokken was bij de onderhandelingen. Het gesprek vindt plaats in de zijlijn van een van de vele conferenties die Brussel kent. "Hij bevatte geen substantie. De initiatiefnemers gingen hun telefoonboek af. Ik heb van vijf mensen gehoord die hun namen eronder hebben gezet zonder de brief te lezen. Het was ook niet goed voor O's reputatie."
Maar Mistral en O hadden een machtige bondgenoot: de Franse president Macron. Die zag een te strenge wet ook niet zitten. "Kunstmatige intelligentie is heel complex, de bedrijven probeerden hooggeplaatste politici te vinden met weinig kennis. Daarnaast: niemand wil een potentiële nationale kampioen beschadigen", zegt de betrokkene.
Ondertussen broeit het ook in Duitsland, waar AI-bedrijf Aleph Alpha zich verzet. "Aan hen werden concretere vragen gesteld waar geen duidelijke antwoorden op kwamen", zegt een bron die betrokken was bij de gesprekken. "Ze wilden gewoon geen regels - dat helpt niet."
Hakken in het zand
De lobby van Mistral en Aleph Alpha leidde er wel toe dat Frankrijk en Duitsland de hakken in het zand zetten in de eindfase. "Als zij iets niet willen, gebeurt het niet", observeert een betrokken medewerker uit het Europees Parlement.
Maar onder druk wordt alles vloeibaar. Dat bleek in december, na maanden van spanningen over en weer. De belangen voor de commissie en Spanje, dat tot eind 2023 voorzitter was van de lidstaten, om alles op tijd tot een goed einde te brengen was immens. En dus moesten alle partijen water bij de wijn doen.
Mistral en Aleph Alpha waren voor de NOS niet bereikbaar voor commentaar.
https://cdn.nos.nl/image/2024/06/03/1090046/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2522992

2024-06-03 13:38:28

Straat Russische ambassade Den Haag wordt niet vernoemd naar Navalny
De gemeente Den Haag gaat de naam van de straat waaraan de Russische ambassade ligt, niet wijzigen naar de Aleksej Navalnyweg. Dat heeft de gemeente per brief gemeld aan de oprichter van een petitie voor zo'n naamswijziging. Die werd door tienduizenden mensen ondertekend.
De gemeente schrijft dat de vele handtekeningen laten zien hoezeer het onderwerp leeft in de samenleving. Het wijzigen van de naam zou niet mogelijk zijn, meldt Omroep West.
Meer dan 10 jaar overleden
Volgens het stadsbestuur zijn er verschillende redenen om de naam Andries Bickerweg te behouden. Zo wordt een straatnaam in Den Haag alleen veranderd als er sprake is van "uiterste noodzaak".
Daarnaast is het beleid van de gemeente dat iemand tien jaar of langer overleden moet zijn voordat er een Haagse straat naar iemand wordt vernoemd. Op deze manier kan de volledige levensloop van een persoon worden beoordeeld.
Een naamswijziging zou verder impact hebben op de andere pandeigenaren in de straat. "Deze 'administratieve verhuizing' heeft veel impact, waaronder financiële en mogelijke andere bezwaren tot gevolg", schrijft het college in de brief.
Strafkolonie
De Russische oppositieleider en Poetin-criticus overleed afgelopen februari op 47-jarige leeftijd. Hij stierf in een strafkolonie nadat hij bij een schijnproces was veroordeeld tot een jarenlange gevangenisstraf. Navalny zou een natuurlijke dood zijn gestorven, maar dat wordt door veel van zijn aanhangers niet geloofd.
In de week na zijn dood ontving de gemeente Den Haag al meerdere verzoeken voor een naamswijziging van de Andries Bickerweg. Een online petitie werd meer dan 86.000 keer getekend. Afgelopen april werden de handtekeningen overhandigd aan de burgemeester van Den Haag.
"Voor mij is hij een held van deze tijd. Dat hij de moed had om zulke dingen te doen", zei initiatiefnemer van de petitie Lissa Hollman eerder tegen Omroep West.
https://cdn.nos.nl/image/2024/06/03/1090042/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2522991

2024-06-03 12:55:11

Ook hoogwatergolfje in Nederland door overstromingen Duitsland
Door extreme neerslag kampt het zuiden van Duitsland nog altijd met overstromingen. Het maakt dat ook in ons land de waterpeilen zullen stijgen. De piek is vrijdag.
Vanaf vandaag begint het peil van de Rijn geleidelijk te stijgen. Komende vrijdag zal het waterpeil het hoogste punt bereiken. Rijkswaterstaat verwacht dan een waterstand van 13,30 meter boven NAP. De afvoer - daarmee wordt uitgedrukt hoeveel water er door de rivier stroomt - zal dan tussen de 5500 en 5900 kubieke meter per seconde liggen.
"Vanaf een waterpeil van 12 meter begint het water de uiterwaarden in te stromen", legt Firdevs Akkaya van Rijkswaterstaat uit. "In deze tijd van het jaar levert dat best wat overlast op. In die gebieden zijn bijvoorbeeld campings, boeren willen er aan de slag, en ook wandelaars moeten er rekening mee houden." De verhoogde waterstand houdt naar verwachting het hele weekend aan, en komt pas daarna weer onder de 12 meter.
In de winter is een waterstand tot 13 meter boven NAP vrij normaal, maar in juni niet. Een waterpeil zoals nu verwacht wordt, komt in juni maar eens in de vijftien jaar voor. "Het is best bijzonder. Zeker omdat we twee weken geleden ook al een piek hadden van 12,60 meter", zegt Akkaya.
Donau en de Bodensee
In een heel groot gebied in Zuid-Duitsland is meer dan 100 millimeter regen gevallen, met op sommige plekken uitschieters tot 300 millimeter. De grootste hoeveelheden vielen dicht bij de grens van de stroomgebieden van de Donau en de Rijn. De Donau, die uitmondt in de Zwarte Zee, heeft het meeste water te verstouwen.
Het water dat de Rijn in stroomt, komt eerst nog terecht in de Bodensee, een groot meer op de grens van Duitsland en Zwitserland. Dat meer werkt als een soort buffer, en zorgt ervoor dat het water geleidelijker in de Rijn stroomt.
In Zuid-Duitsland kan het scheepvaartverkeer op bepaalde delen van de Rijn nu niet varen, volgens de Duitse scheepvaartautoriteiten. Het water staat daar te hoog om nog onder bruggen door te kunnen. Dat soort problemen verwacht Rijkswaterstaat niet. "Ons land is er een beetje op gebouwd. We hebben een heleboel stuwen en sluizen waar we aan de kranen kunnen draaien."
https://cdn.nos.nl/image/2024/06/03/1090033/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2522988

2024-06-03 12:50:14

Welzijn in Nederland bijna het hoogst van heel Europa
Nederland heeft de op één na hoogste 'brede welvaart' van heel de Europese Unie. Dat heeft het CBS onderzocht. Brede welvaart is het welzijn van mensen op verschillende vlakken, naast materiële welvaart. Alleen Zweden doet het beter.
Nederland scoort onder meer goed op vertrouwen in andere mensen. In ons land hebben de meeste mensen contact met familie, vrienden of buren. Bijna drie kwart van de Nederlanders heeft minstens een keer per week zulk contact. Ter vergelijking, in Hongarije is dat maar 20 procent.
Nederland scoort minder op woonlasten, daar besteden we een groot deel van ons inkomen aan. Ook op het thema 'gezonde levensverwachting vrouwen' scoort Nederland relatief laag. Vrouwen leven gemiddeld langer, maar in minder goede gezondheid.
Het beste scoort Nederland op de thema's arbeid en vrije tijd. Zo hebben we weinig langdurige werklozen en is bijna drie kwart van de Nederlanders blij met de hoeveelheid vrije tijd die ze hebben.
Kroatië onderaan de lijst
Kroatië scoort het minst op alle terreinen. Ook Slowakije, Griekenland en Polen bungelen onderaan de ranglijst. Veel landen die lager scoren zijn Oost-Europese landen.
https://cdn.nos.nl/image/2024/06/03/1090028/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2522987

2024-05-28 10:15:32

Nederland wil met andere landen Patriot-systeem aan Oekraïne geven
Nederland wil samen met anderen een Patriot-luchtverdedigingssysteem in elkaar zetten om aan Oekraïne te geven. Demissionair minister Ollongren meldt dat het kabinet uit eigen voorraad zelf 'kerncomponenten' beschikbaar stelt. Zij roept andere Europese landen op dat ook te doen.
Ollongren praat al met andere landen over een bijdrage en ook over het trainen van Oekraïense militairen. Ze hoopt dat Oekraïne op korte termijn kan worden voorzien van zeker één compleet systeem.
'Oekraïne vecht ook voor Europa'
Het kabinet zegt zich ervan bewust te zijn dat Patriot-systemen schaars zijn, maar benadrukt dat Oekraïne "ook vecht voor Europa en dat de capaciteit om oorlog te voeren, de energieproductie en de vitale infrastructuur er dagelijks worden aangevallen."
De minister wijst erop dat volgens NAVO-secretaris-generaal Stoltenberg het bondgenootschap tijdelijk onder de minimale capaciteitseisen voor verdediging mag gaan. "Dus de ruimte voor creativiteit is er", zegt Ollongren. Nederland heeft eerder ook al Patriot-systemen met bijbehorende raketten aan Oekraïne geleverd.
https://cdn.nos.nl/image/2024/05/28/1087828/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2522186

2024-05-28 09:07:37

Strengere regels voor rijscholen en rij-instructeurs
Er komen nieuwe, strengere regels voor rijscholen om de misstanden in de sector tegen te gaan. Het demissionaire kabinet volgt hiermee een advies op om het slagingspercentage te verhogen en beginnende automobilisten veiliger te laten rijden.
Zo wordt het volgen van rijlessen verplicht. Nu mag iedereen die dat wil ook zonder rijopleiding afrijden. Daarnaast worden de leerdoelen duidelijker. "Denk dan bijvoorbeeld aan de verplichting om tijdens de opleiding in het donker te hebben gereden, om een keer 130 te hebben gereden en om 'sociaal rijgedrag' te bespreken", zo schrijft het ministerie van Infrastructuur.
Het rijonderwijs wordt opgeknipt in vier fasen, met steeds moeilijker verkeerssituaties om te oefenen. Tussentijds wordt met de leerling, ouders of rij-instructeur gekeken wat de leerling heeft geleerd en wat beter moet. Door het nieuwe leerplan zal ook het examen veranderen, maar hoe is nog niet precies duidelijk. Om de kosten niet te veel op te laten lopen, blijft er één theorie-examen en één praktijkexamen.
Rij-instructeurs worden verplicht een opleiding te volgen bij een erkend opleidingsinstituut. Elke vijf jaar moeten instructeurs zelf ook weer een theorie- en een praktijkexamen doen. Als een instructeur drie keer een onvoldoende haalt, verliest deze zijn bevoegdheid.
Duurder
Het kan zijn dat rijlessen door de strengere eisen duurder worden, maar daar staat tegenover dat meer mensen in een keer slagen, wat ze een hoop geld bespaart. Nu is het slagingspercentage 52 procent. De helft moet dus weer examen doen, met alle kosten van dien.
"We verwachten dat jongeren eerder zullen slagen voor hun rijbewijs", zegt demissionair minister Harbers. "Frauderen tijdens het examen, instructeurs die je bewust te vroeg laten afrijden, lespakketten die de indruk geven dat je 'snel' je rijbewijs kunt halen. Het zijn misstanden die moeten worden aangepakt."
Om de kwaliteit van het rijonderwijs blijvend te controleren en te verbeteren wordt er een Adviescommissie Rijonderwijs opgericht. Hierin komen vertegenwoordigers van de rijschoolbranche, exameninstituut IBKI, het CBR, het ministerie en onderwijskundigen.
https://cdn.nos.nl/image/2024/05/28/1087807/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2522176

2024-05-27 10:18:35

Personeelsleden detentiecentrum Rotterdam maken het goed na grote vechtpartij
Het gaat naar omstandigheden goed met de zeven personeelsleden die gewond raakten bij een gevecht vorige week in een detentiecentrum in Rotterdam. Ongeveer vijftig vreemdelingen die terug moeten naar hun land van herkomst raakten in gevecht met personeelsleden.
Dat meldt Miriam Mendonça, directeur van het detentiecentrum, in het NOS Radio 1 Journaal. "We kijken iedere dag hoe het gaat en tot nu toe gaat het goed met ze. Ze hebben dit weekend verplicht vrij gekregen. Vandaag starten ze alle zeven weer, dan kijken we bij de check-in of ze klaar zijn, en vooral of ze klaar zijn om een cel weer te openen. Het moet wel goed voelen voor ze."
De vlam sloeg donderdag in de pan tijdens een drugscontrole. "We voeren standaard drugscontroles uit. En bij die celinspecties is er ook een drugshond. Toen een hondengeleider met de drugshond de afdeling op kwam, begon een van de vreemdelingen zich te verzetten. Er was daarvoor wel uitgelegd waarom hij moest meewerken", legt Mendonça uit. Of hij drugs bij zich had, is niet helemaal duidelijk. "We zijn niet eens toegekomen aan de inspectie zelf", zegt de directeur van het detentiecentrum.
Dat meer gedetineerden zich met de confrontatie tussen het personeel en de man konden bemoeien, heeft te maken met hoe de afdeling is ingericht. "Op zo'n reguliere verblijfsafdeling zitten 64 man vast. De afdeling is gewoon open en daardoor kwam er bemoeienis van een grotere groep, mensen willen zich gaan mengen en verhaal halen en zo ontstond in een paar seconden deze situatie."
Dat het nieuws gisteren naar buiten kwam terwijl het donderdag al was gebeurd is een bewuste keuze, zegt Mendonça. "Bij zo'n groot incident doen we bij de Dienst Justitiële Inrichtingen eerst goed feitenonderzoek. We kijken naar camerabeelden, spreken getuigen en de marechaussee neemt ook verklaringen op voor aangiftes. En de gewonde personeelsleden moesten ook eerst in staat zijn een verklaring af te geven."
Moeilijke doelgroep
Donderdagmiddag sprak de directeur het personeel toe, zegt ze. "Ik heb toen aangegeven dat we zelf de media inschakelen vanwege dit incident, maar niet meteen op vrijdag, omdat we eerst moesten uitzoeken wat er is gebeurd."
In het detentiecentrum zitten vreemdelingen die worden uitgezet naar hun land van herkomst. Ze zijn daar geplaatst om te voorkomen dat zij zich onttrekken aan hun uitzetting. Dit incident staat niet op zichzelf, zegt ze. "Dat heeft ermee te maken dat we een moeilijke doelgroep hebben. Vreemdelingenbewaring is niet makkelijk. Kijk ook naar de centrale opvanglocaties. Een deel van die mensen komt in de vreemdelingenbewaring terecht. En hier ontnemen we voor een groot deel hun vrijheid."
https://cdn.nos.nl/image/2024/05/27/1087507/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2522063

2024-05-25 17:08:12

Recordaantal migranten stak dit jaar al Kanaal over naar Groot-Brittannië
Al meer dan 10.000 migranten zijn dit jaar het Kanaal naar Groot-Brittannië overgestoken. Dat is een recordaantal. Afgelopen vrijdag kwamen nog 288 mensen aan in vijf boten, meldt het Britse ministerie van Binnenlandse Zaken.
Het vorige record voor de periode van 1 januari tot 31 mei was 9607 en werd gevestigd in 2022, schrijft de BBC. De laatste cijfers laten zien "waarom we de vluchten naar Rwanda zo snel mogelijk van de grond moeten krijgen", zegt een woordvoerder van het ministerie tegen de omroep.
Het Britse parlement nam vorige maand een omstreden wet aan waarmee illegale migranten per vliegtuig naar Rwanda kunnen worden uitgezet. Dit land in Midden-Afrika is bereid de migranten tegen betaling op te nemen. Maar vanwege juridische problemen kunnen er volgens de Britse premier Sunak geen vluchten vertrekken voor de parlementsverkiezingen op 4 juli.
Controle kwijt
Veel migranten die de oversteek naar Engeland wagen, komen uit Afghanistan, Iran of Turkije. Zij overleven de tocht niet altijd. Vorige maand kwamen vijf migranten om, onder wie een 7-jarig meisje. Zij probeerden het Verenigd Koninkrijk te bereiken vanuit Wimereux, een plaats aan de Franse Opaalkust. Ook in januari stierven vijf migranten voor de Franse kust.
De Britse minister van Binnenlandse Zaken Cleverly zei hierover dat "deze tragedies moeten stoppen". Oppositieleider Starmer zegt nu dat de regering de controle over de illegale immigratie volkomen kwijt is.
https://cdn.nos.nl/image/2024/05/25/1086749/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2521837

2024-05-24 07:04:57

Honderden arme gezinnen krijgen 150 euro extra per maand, wat gaan ze ermee doen?
In Zaanstad, Tilburg en Amsterdam krijgen 600 huishoudens met een bijstandsuitkering gedurende twee jaar maandelijks 150 euro extra, zonder voorwaarden. 'Gewoon geld geven' heet het project van het Kansfonds, dat grotendeels wordt gefinancierd door de Postcodeloterij. De deelnemers in Zaanstad hebben inmiddels hun eerste toelage ontvangen.
Het Kansfonds wil weten wat er gebeurt als mensen die in armoede leven extra geld krijgen zonder voorwaarden. Daar werd eerder mee geëxperimenteerd in de VS, Canada en Scandinavische landen en ook in Nederland op kleine schaal. Onderzoeksresultaten zijn niet eenduidig.
Bij enkele projecten gingen mensen die in armoede leven door extra geld eerder op zoek naar een fulltimebaan en hadden ze minder gezondheidsklachten. Kinderen leverden betere schoolprestaties. De vraag is of zulke effecten ook nu zullen optreden.
'Gewoon geld geven' begint deze maand in Zaanstad, Tilburg en Amsterdam sluiten later aan. De 150 huishoudens die in Zaanstad de gift krijgen zijn grotendeels eenoudergezinnen met een bijstandsuitkering. Na twee jaar wordt de gift gedurende zes maanden geleidelijk afgebouwd naar nul.
Er is een vergelijkingsgroep van 150 huishoudens met ongeveer dezelfde samenstelling. Zij krijgen de gift niet. Onderzoekers van de Hogeschool van Amsterdam gaan met vragenlijsten en gesprekken de verschillen tussen de twee groepen bekijken. Ze kijken onder meer naar gezondheid en deelname aan de samenleving in de vorm van werk, onderwijs en andere activiteiten.
Een gespecialiseerd bureau zal een maatschappelijke kosten-batenanalyse uitvoeren. Dat betekent dat ze kijken naar wat het extra geld betekent voor onder meer het gebruik van zorg en andere voorzieningen.
Toereikend
De maandelijkse 150 euro extra is het maximale bedrag dat gegeven kan worden, zonder dat de gift gevolgen heeft voor bijstand en toeslagen. De deelnemende gemeenten moesten er hun 'giftendrempel' voor verhogen.
Uit recente berekeningen van een adviescommissie voor het demissionaire kabinet blijkt dat huishoudens met een bijstandsuitkeringen tot honderden euro's per maand tekortkomen. Maar voor alleenstaande ouders, de grootste groep onder de deelnemers, is het sociaal minimum volgens de berekeningen van de commissie wél toereikend.
"Dat maakt het onderzoek interessant," zegt commissielid Nadja Jungmann, lector schuld en incasso aan de Hogeschool Utrecht. "Je kunt nu echt zien wat het effect is van extra geld boven op een budget dat in theorie toereikend is."
Jungmann, die niet betrokken is bij het project, benadrukt dat het in Nederland ontbreekt aan goed onderzoek naar armoede en schuldenproblematiek. "De ene na de andere gemeente komt met een proef om armoede en schulden onder burgers te doorbreken. Een trotse wethouder kondigt het aan in het huis-aan-huisblad, daarna hoor je er nooit meer wat van. Je weet niet wat de duurzame effecten zijn. Samenhang en serieuze wetenschappelijke begeleiding ontbreken vaak. Maar hiervan kunnen we waarschijnlijk echt wat leren."
Discussie
Het Kansfonds wil met het onderzoek de discussie over armoede en schulden aanjagen. Op basis van kort vooronderzoek en eerder buitenlands onderzoek denkt het fonds dat de giften grotendeels verstandig besteed gaan worden.
"Mensen die in armoede leven weten zelf het best waar ze geld aan kunnen uitgeven", zegt Bas Pieck van het fonds. "Als er iedere maand een tekort is, moet je dat als eerste aanpakken. Het heeft dan niet zoveel zin om in te zetten op gedragsverandering met coaches en sollicitatietrainingen."
De belangrijkste aanname is dat bij de deelnemers in ieder geval de stress flink zal afnemen en er daardoor meer mentale ruimte ontstaat om verder vooruit te kijken.
Afwachten
Mirre Stallen leidt het onderzoek namens het lectoraat Armoede Interventies van de Hogeschool van Amsterdam. Zij verwacht over tweeënhalf à drie jaar de eerste resultaten.
"Ik merk dat wethouders en hulporganisaties nu al uitgaan van allerlei positieve effecten, zoals we die in sommige buitenlandse onderzoeken zien. Maar de Nederlandse situatie, met toch een flink sociaal vangnet, is echt uniek. We zullen echt moeten afwachten wat het extra geld op de lange duur betekent."
https://cdn.nos.nl/image/2024/05/24/1086124/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2521657

2024-05-22 12:45:30

Rusland wil grenzen Baltische Zee aanpassen, buurlanden spreken van provocatie
Rusland wil opnieuw gaan kijken naar de grenzen in de Baltische Zee. Het Russische ministerie van Defensie zegt plannen te hebben om de grenzen van de territoriale wateren opnieuw te berekenen en het Russisch gebied uit te breiden. Verschillende NAVO-landen rond de Baltische Zee hebben verontwaardigd gereageerd.
Rusland wil de zeegrens aanpassen rond de eilanden in de Finse Golf, voor de kust van Sint-Petersburg. Ook wil het kijken naar de wateren rond de enclave Kaliningrad, grenzend aan Polen en Litouwen.
Volgens Rusland zijn de huidige grenzen getekend met 100 jaar oude zeekaarten die niet overeenkomen met de huidige moderne coördinaten. Hoe de nieuwe grenzen er wat het land betreft uit moeten komen te zien, is niet bekend gemaakt.
'Bewuste provocatie'
NAVO-landen Finland en Litouwen, die beide grenzen aan de Baltische Zee, reageren verontwaardigd. Het Litouwse ministerie van Buitenlandse Zaken spreekt in een verklaring van een "bewuste, escalerende provocatie die bedoeld is om de buurlanden te intimideren". De regering in Vilnius eist een verklaring van een Russische diplomaat.
De Finse minister van Buitenlandse Zaken Valtonen zegt dat Rusland zich aan het VN-Zeerechtverdrag moet houden dat de afbakening van de maritieme gebieden regelt. Rusland heeft dat verdrag getekend. "Verder houden wij de situatie nauwlettend in de gaten", aldus Finland.
https://cdn.nos.nl/image/2024/05/22/1085442/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2521445

2024-05-19 07:42:20

Wekdienst 19/5: Grand Prix in Italië • Joost Klein treedt weer op
Goedemorgen! In Italië wordt vandaag de Grand Prix van Emilia-Romagna verreden en in Enschede treedt Joost Klein voor het eerst sinds het Songfestival op.
Eerst het weer: De dag begint zonnig, daarna vooral in het binnenland meer bewolking en mogelijk regen en onweer. Het wordt het 18 tot 22 graden.
Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de werkzaamheden. En hier zie je waar wordt gewerkt aan het spoor.
Wat kun je vandaag verwachten?
Wat heb je gemist?
De Franse minister van Binnenlandse Zaken heeft een "grote operatie" aangekondigd in Nieuw-Caledonië, een overzees gebied van Frankrijk ten oosten van Australië. Het gaat om een operatie om de controle terug te krijgen over de hoofdweg op het eiland, tussen de hoofdstad en de luchthaven.
Het is onrustig in Nieuw-Caledonië vanwege een plan om Fransen die er 10 jaar wonen ook stemrecht te geven. Nu geldt dat alleen voor iedereen die daar al ruim 25 jaar woont. De inheemse bevolking vreest dat die daardoor minder invloed krijgt.
Ander nieuws uit de nacht:
En dan nog even dit:
Op zaterdag boodschappen doen bij je eigen boerderij. Zo'n 9000 mensen doen dat inmiddels. Samen bezitten particulieren nu 21 boerderijen verdeeld over heel Nederland en er zijn er nog 35 in ontwikkeling. Een van die Herenboerderijen staat in Breda.
Fijne dag!
https://cdn.nos.nl/image/2024/05/19/1084138/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2521010

2024-05-17 21:51:58

Van kruitvat naar kruitvat: marineschip Tromp op weg naar Zuid-Chinese Zee
De trossen zijn los. Sleepboten trekken de Tromp los van de kade in de militaire haven van Singapore. Van het ene kruitvat naar het andere: na de Rode Zee zet de bemanning van het marinefregat koers naar de Zuid-Chinese Zee. Een doorvaart door de Straat van Taiwan wordt niet bij voorbaat uitgesloten. "Daar waar het internationaal recht zegt dat er vrije doorvaart mogelijk is, kan het zijn dat de Tromp daar gaat varen."
De ruim 200-koppige bemanning van commandant Yvonne van Beusekom heeft in Singapore even op adem kunnen komen na de inzet in de Rode Zee. "De scheepvaart wordt daar bedreigd", zegt ze, refererend aan de drones en raketten van de Houthi's. "We hebben er geopereerd met de hoogste dreiging. Dat betekent dat we op elk moment gereed waren om eventuele dreiging weg te nemen en de scheepvaart te beschermen."
Kaarten aan de wand laten zien waar het schip vandaan komt, met een ingetekende stippellijn die Den Helder, via de Rode Zee, met de Indonesische hoofdstad verbindt. Vaak laat de Nederlandse marine zich niet meer zien in dit deel van de wereld. De Tromp was er voor het laatst in 2007.
Internationaal recht
Den Haag heeft de ambitie elke twee jaar een schip naar 'de Oost' te sturen. En dus is, na de Evertsen in 2021, nu ook de Tromp terug. "De marine vertegenwoordigt de handelsbelangen van ons land", vertelt ze. "Dit is een belangrijk gebied voor Nederland, omdat die handel daar plaatsvindt. Daarom zullen we ook door de Zuid-Chinese Zee varen."
De Spratly's, de Paracel-eilanden: de lijst met betwiste gebieden is lang. "Niet alle eilanden zijn voor Nederland betwist", zegt Van Beusekom daarover. "We kijken naar het internationaal recht. Waar mogen we wel en niet varen? Wij zullen dat proberen op een normale manier gewoon doorgang te vinden naar daar waar we naartoe willen. Dat doen we in de Noordzee, de Oostzee en dus ook in de Zuid-Chinese Zee."
Vrijheid van doorvaart
"Een grote uitdaging voor China", noemt Wu Shicun van het Huayang Research Center for Maritime Cooperation doorvaarten als deze. "Niet alleen omdat er geen wet is waar alle partijen zich aan willen houden, ook vanwege de geopolitieke aard ervan."
Wetten zijn er wel. In 2016 nog toetste het Arbitragehof in Den Haag dat China geen aanspraak kan maken op grote delen van de Zuid-Chinese Zee. "Voor China is het onmogelijk deze uitspraak te respecteren omdat het de Chinese soevereiniteit volledig ontkent", zegt Wu.
In Japan zal de Tromp in elk geval een warm welkom genieten. "Zowel voor Japan, als voor landen in Europa geldt dat hun economie en levensstandaard afhangt van transport over zee", zegt oud-minister van Defensie van het land Itsunori Onodera desgevraagd.
"De havenbezoeken van Europese marineschepen aan Japan zijn belangrijk. Dat NAVO-landen sterke interesse tonen in de regio geeft een sterk signaal af in de regio waar het gaat om afschrikking," aldus de voormalig defensie-chef. Afschrikking richting China, lijkt hij te willen zeggen.
Termen die ook vanuit Taiwan klinken. "Europese landen, ook Nederland, moeten zich realiseren dat hun economische en technologische belangen direct verweven zijn met een potentieel conflict in de Straat van Taiwan", stelde Roy Chun Lee eerder in gesprek met Nieuwsuur.
Geen directe dreiging
Bij de Evertsen werd een doorvaart door de Straat van Taiwan vooraf goeddeels uitgesloten, ook om China niet onnodig te provoceren. Tijden zijn veranderd, zo lijkt het. "Dat kan een mogelijkheid zijn", zegt Van Beusekom. "We zijn nog bezig met de planning, het is nog niet bekend waar we exact gaan varen."
Dat zal ook afhangen van de spanningen in de Straat. Maandag vindt in Taipei de inauguratie plaats van de nieuwe Taiwanese president William Lai Tsing-te, de derde presidentstermijn op rij voor de China-kritische DPP .
In aanloop daarnaartoe spotte Taiwan in de afgelopen dagen wederom vele tientallen Chinese gevechtsvliegtuigen in en rond de Straat van Taiwan. Oorlogsschepen van het Volksbevrijdingsleger varen in de wateren rond het eiland.
"We kijken natuurlijk wat er om ons heen daar gebeurt: wat vaart daar, wat vliegt daar, wat zit er eventueel onder water?", zegt van Beusekom. "We zijn op de hoogte van alles wat China onderneemt. Er is geen directe dreiging voor de Tromp."
https://cdn.nos.nl/image/2024/05/17/1083712/1008x567.jpg
https://nos.nl/l/2520883